ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η εφημερίδα «Η ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ» και η βιβλιογραφική της αποδελτίωση (1982-2012)

>> 27.3.13



Το Φλεβάρη του 1982 στην Τσαριτσάνη κυκλοφόρησε το 1ο φύλλο της εφημερίδας «Η Τσαριτσάνη», δίμηνη έκδοση του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης, ο οποίος ιδρύθηκε το 1978. Το διάστημα Φλεβάρης 1982 - Δεκέμβρης 1987, εκδόθηκαν συνολικά 30 ασπρόμαυρα φύλλα με διαστάσεις 47Χ34 εκατοστά, από τα οποία τα φύλλα 1-19 ήταν τετρασέλιδα και από φ.20 έως φ.30, εξασέλιδα, με συνολικό αριθμό 140 σελίδων. Την ίδια περίοδο από το φ.18/1985 πολλές φορές η έκδοση από δίμηνο γίνεται ανά τρίμηνο. Από το φ.31, Γενάρης-Φλεβάρης 1988, το μέγεθος της εφημερίδας αλλάζει και γίνεται 34Χ29 εκατοστά. Από το φ.86,Ιανουάριος 2003, έως το φ.93,Ιούλιος 2004 η έκδοση της εφημερίδας γίνεται δίχρωμη (μαύρο και μπλε) και στη συνέχεια από το φ.94,Οκτώμβριος 2004, έγχρωμη (τετραχρωμία), αλλά με μικρότερο βάρος στο χαρτί, στη σελίδα. Το διάστημα των 30 χρόνων (συν) από την έκδοση της εφημερίδας, Φλεβάρης 1988- Δεκέμβρης 2012 φαινομενικά, με βάση την αρίθμηση των φύλλων εκδόθηκαν 125 φύλλα. Ουσιαστικά όμως τα φύλλα που εκδόθηκαν είναι127.Το φ.57εκδόθηκε με 3 διαφορετικές ημερομηνίες, φ.57 Ιανουάριος 1994, φ.57 Μάρτης-Απρίλης 1994, φ.57 Μάιος-Ιούνιος 1994 και φ.84 Φεβρουάριος 2002, φ.84 Σεπτέμβριος 2004, αλλά και το φ.87 δεν εκδόθηκε καθόλου, από το φ.86 η αρίθμηση της επόμενης έκδοσης έγινε φ.88 Απρίλης 2003.Το διάστημα Φλεβάρης 1988- Δεκέμβρης 2012,φ.31-φ.125, εκδόθηκαν 97 φύλλα από τα οποία τα 6 από 6 σελίδες, 15 από 8 σελ., 25 από 10 σελ.,2 από 14 σελ. και 37 από 16 σελ., σύνολο σελίδων φ.31-φ.125=1170 σελ. Στα περιεχόμενα της εφημερίδας καταγράφονται  κύρια ειδήσεις και σχόλια από την Τσαριτσάνη. Ειδήσεις από την δράση του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης, από τον Σύλλογο Γυναικών Τσαριτσάνης, από τους συλλόγους των Τσαριτσανιωτών σε Αθήνα, Τορόντο και άρθρα τοπικής ιστορίας και  λαογραφίας, αθλητικά κύρια με αναφορά στην τοπική ομάδα Α.Ο.Τ.«Οικονόμος»,αλλά και ειδήσεις και σχόλια από την ελληνική και διεθνή επικαιρότητα.
 ΑΡΘΟΓΡΑΦΟΙ
Κατά τη διάρκεια της έκδοσης της εφημερίδα το διάστημα από το Φλεβάρη του 1982 έως τον Δεκέμβρη του 2012 συμμετείχαν με κείμενά τους, ειδήσεις σχόλια, άρθρα κτλ., οι εξής: Αβρανάς Δημήτρης, Α.Ι.Π., Αγγέλου Γιάννης, Αλεξανδρίδης Βασίλης, Αλεξιάδης Μηνάς Αλ., Αναγνωστάκης Σπύρος, Ανθομελίδης Μιχάλης, Ανουσάκη Ελένη, Α.Σ., Βαγενάς Κώστας, Βαθράκης Θανάσης, Βακράτσας Νικόλαος Δ., Βίτκος Αθανάσιος,Βλαχογιώργος Γιάννης Ζ., Βουλγαρούλης Θόδωρας, Βαρσαμής Μιλτιάδης, Βαρσαμοπούλου Έυη, Γαλάνη Κούλα, Γαλάτος Βασίλης, Γεροζήσης Τριαντάφυλος, Γιαννούλας Κωνσταντίνος, Γεωργίου Ν.,Γκιάτος Γιάννης,  Γκιάτου-Κατή Παναγιώτα, Γκιάτου Χάϊδου, Γκανάτσιου-Σαπουνά Βασιλεία, Γκουντούρας Νίκος, Γ.Β., Γ.Λ., Γ.Κ.,  Γκόγκος Σωτήρης, Γκουράβα-Δίκτα Καλλίτσα, Γουναρά Γραμματική, Γουναράς Ευριπίδης, Γουσίου Μήτσος, Γ.Φ., Γ.Ψ., Δαγκλής Θανάσης, Δεληγιάννης Εμμανουήλ, Δεσύλλας Δημήτρης, Δραγατογιάννης Στέφανος, Δριανοβίτου Σουλτάνα, Ευαγγέλου Κων/νος, Ευθύδημος, ο Ερασιτέχνης, Ε.Τ., Ζαγλάρης Ιωάννης Γ., Ζαρκινός Βασίλης, Ζήσαρου Ε., Ζ.Ε., ΗΤΤΑ, Θεοδωρίδης Κωνσταντίνος, Ιωάννου Αγγελική, Ιωάννου Γιάννης, Καζάκης Φοίβος, Κακαδιάρης Πέτρος, Κόκκινος Γιώργος, Καλογιάννης Βάσος, Καλτέκης Γιάννης, Καλτέκης Γιώργος,  Καλτέκης Ελευθέριος, Καμηλαράκη–Σαμαρά Μαίρη, Κ.Δ., Καραγιάννης Ηλίας, Καραγιάννη Γλυκερία, Καραγιώργου Βάσω, Καραλάσκος Βυσσαριών, Καραλίβανου Αγγελική, Καραμήτρου Ιωάννης, Καραμήτσος Γιώργος, Καραμήτσος Αντώνης Δ., Καραμήτσιος Βαγγέλης Νικ., Καραμήτζας Δημήτριος, Καραμήτζας Κ., Καραμηχάλης Στέργιος, Καρανίκας Σταύρος, Καρανίκα Σοφία, Καραρίζος Γεώργιος, Κασιάρας Αγησίλαος Αντ., Κασιάριας Νίκος, Κατσαρός Νίκος, Κατσίκα Ουρανία, Κλεισιάρης Γιώργος, Κόκκινος Γιάννης, Κοντομάτου Παρασκεύη, Κοντός Χαράλ.Γ., Κουκουλής Γεώργιος Ν., Κουτοβά Μαίρη, Κουτσιώνας Κώστας, Κυπουρός Δημήτριος, Κυπουρός Κώστας, Κυπουρός Γιάννης, Κυριζοπούλου Σοφία, Κριτόβουλος, Κ.Ψ., Κωτούλας Ιωάννης Χρ., Λιάπης Χρήστος, Λιογκαρίδης Γρηγόρης, Λιόλιου Όλγα, Μάιος Δημ., Μακάγιος Κων/νος, Μακρή Ελένη Χρ., Ματούλα Βασιλική, Ματούλας Νίκος Δημ., Ματούλας Γεώργιος Δ., Μαντζιώκα Παρασκευή Κων., Ματζιώκας Βασίλης, Ματζιώκας Δημήτριος, Μητσιμπώνας Νικόλαος, Μητώνας Στέφανος, Μ.Κ., Μίχος Νίκος,Μότσιου Άιγλη, Μπαγιώτας Θεόδωρος, Μπάμπαλης Βασ. Γ., Μπάμπαλης Γεώργιος, Μπαντάτσιου-Γκολφινοπούλου Ελένη, Μπαρδανίκα Φανή, Μπαξεβανάκης Ηλιας, Μπέλτσιος Χρήστος, Μπισοβίτης Αθανάσιος Κων., Μπίλας Χαρίτων, Μπουγάτσας Ιωάννης Δ., Μπουμπυνάρας, Μπρούζα Αγαθη, Μυσίρα Λίτσα, Νεζεργιώτης Αλέξανδρος, Νούσιας Χαρίλαος Ι., Παπαδόπουλος Γεώργιος, Παπαζήση Χριστίνα, Παπαδούλης Δημήτριος, Παπαϊωάννου Ασημίνα, Παπαϊωάννου Μ.Μ, Παπακυπαρίσση Αναγνώστης, Παπακυπαρίσση Ευαγγελία, Παπακυπαρίσση Σταυρούλα, Παπαστεργίου Βασίλης, Παπαστεργίου Δημήτρης Β., Παπαστεργίου Χαρικλεία, Παρασκεύας Ηλίας, Πάσχου Δήμητρα, Πάσχου Λίνα, Πάσχου Σταυρούλα Α., Πατάκης Γιάννης, Πάτσης Αλέξης, Πέτσας Ιωάννης, Πέτση Νίκη, Πίπιλας Στέφανος, Προβατάς Αθανάσιος, Ράμμος Γεώργιος Κ., Ράπτης Δ., Σακελλαρόπουλος Νόντας Περ., Σαμαράς Γιάννης Θ., Σαμαράς Χρήστος, Σαπουνάς Αγησίλαος, Σαπουνάς Βαγγέλης Αγ., Σαχινίδης Κώστας, Σαϊχ Στέλλα, Σαχινίδης Σταύρος, Σερδένης Θανάσης, Σίγμα,Σ.Δ., Σιδηρόπουλος Θεόδωρος, Σπυράκης Δημ., Ταζέ Σοφία-Κουτσουμάρκου, Τερλιμπάκος Ανδρέας, Τρανού Ελένη, Τσαουσίδου Μαίρη, Τσιτσελίκης Κ.,Τσιφιτσόγλου Αικατερίνη, Τσοπανάκος Χρήστος, Τζαβέλα-Σαπουνά Ασπασία,Τζιμούλιας Γιάννης, Τζιούργανος Βασίλειος, Τσιμπόλης Νικόλαος, Ψαρρή-Γάτσα Γεωργία, Ψυχάλας Κώστας, Ψύχας Θανάσης, Φακίτσας Γρηγόρης, Φακίτσας Στέργιος, ο Φίλαθλος, Φιλντιση Σ.,Φ.Μ.,  Φλώρου Άσπα Νικ., Φουντούλης Σάββας, Φτίκας Θεόδωρος, Φτίκα Νικολέτα, Χατζηλέλικας Δημήτριος Μ., Χαντζόπουλος Σεραφείμ, Χατζηκακίδου Ευαγγελία Αριστ.-Αγοράστη, Χήρα Ελευθερία
  
             ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ
            Τοπική ιστορία

ΑΔΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ, Από τη δράση μυστικής επαναστατικής εταιρείας της Τσαριτσάνης 1902-1910 φ.34/1988 – Ένα ιστορικό έγγραφο της Τσαριτσάνης που γράφτηκε στα 1900 φ.49/1992 – Δυο Τσαριτσανιώτικα προξενικά έγγραφα φ.61/1995 – Η εκπαιδευτική κατάσταση της περιοχής Ελασσόνας κατά το 1885[Αναδημ Ανατολικός Αστήρ, Κωνσταντινούπολη] φ.63/1995 -- Ο Μακεδονομάχος Καραβίτης Μετά το Χουριέτ περνάει την Τσαριτσάνη φ.64/1995 – Η μεγάλη πυρκαϊά την πρώτη μέρα της απελευθέρωσης στην Τσαριτσάνη (1912)φ.66/1996 – Οι δάσκαλοι των εκπαιδευτηρίων της Τσαριτσάνης από το 1690-1903 φ.67/1996 – Η Ρουμάνικη προπαγάνδα στην Τσαριτσάνη στο 1904 φ.68/1996 – Η Τσαριτσάνη προπύργιο του Μακεδονικού αγώνα φ.69/1997 – Δύο προξενικά έγγραφά που αφορούν την Τσαριτσάνη φ.70/1997 – Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς στην Τσαριτσάνη το 1838 φ.71/1997 – Τα σήματα από την Τσαριτσάνη στις 6/10/1912 φ.73/1998 – Από την περιουσία της Μονής Βαλέτσικου [έγγραφο] φ. 74/1998 -- Σπάνια έγγραφα που αφορούν την Τσαριτσάνη[1895,1898] φ.75/1998 – Η διαθήκη Πολύκαρπου και οι μετοχές του Οικονόμου 76/1998 – Νομίσματα της Τσαριτσάνης στην κάρτα του Ρήγα Φεραίου φ.77/1999 – Δυο έγγραφα της Τσαριτσάνης [1888] φ.78/1999 – Ο Στέφανος Φέκας Μια εκπαιδευτική φυσιογνωμία της τουρκοκρατούμενης Τσαριτσάνης φ.79/1999 – Κωνσταντίνος Οικονόμου: «Ο Εξηνταβελώνης» φ.80/2000, 84/2002 – Σπάνια έγγραφα που αφορούν την Τσαριτσάνη[1895,1895] φ.81/2000, 82/2001 – Η Εκπαίδευση στην τουρκοκρατούμενη περιοχή Μητρόπολης Ελασσόνας φ.85/2002     
ΑΝΩΝΥΜΟΣ, Καταστατικό Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης φ.1,2/1982 – Ιστορικό Ομαδικού Αμπελώνα Τσαριτσάνης-Στεφανόβουνου, Αετοράχης φ.4/1982 – Κοινοτικέ εκλογές[αποτελέσματα] φ.6/1982 – Κων/νος Οικονόμος ο μέγας ρήτορας φ.9/1983 -  Ιστορικό ντοκουμέντο [Ενθύμηση του 1905] φ.76/1996   Ευρωεκλογές 1999 [Τσαριτσάνη]φ.78/1999 – Βουλευτικές εκλογές 2000[Τσαριτσάνη]φ.80/2000 – «Ταξιδεύοντας σε φουρτουνιασμένο πέλαγος» Ένα νέο βιβλίο του συμπατριώτη μας Δημήτρη Κηπουρού [Βιογραφικό] φ.83/2001 – Μια απόδειξη από το 1938 [της Εταιρίας Ηλεκτροφωτισμού Τσαριτσάνης] φ.86/2003 – Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές 2006 φ. 102/2006 - Η ίδρυση του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης [1978] φ.108/2008 – «Φωνή της Μελούνας» [εφ.1943] φ.111/2009 – Τοπικές εκλογές στην Κοινότητα Τσαριτσάνης Αποτελέσματα εκλογών 15ης Οκτωβρίου 2006 φ.103/2007 – Αστέριος Κων. Φακίτσας [Δάσκαλος 1906-1979 Τσαριτσάνη] φ.95/2005 – Τσαριτσανιώτης ο πρώτος αεροπειρατής [Αντώνης Βογιάζας, 1948] φ.96/2005  -- Το ολοκαύτωμα της 12ης Μάρτη του 1943 [στην Τσαριτσάνη]φ.96/2005 – Δημήτρης Καρβούνης [Μουσικός, Τσαριτσάνη, αναδ.Reporter,Ελευθερία, Λάρισα] φ.100/2006 – Η ίδρυση του Μορφωτικού Συλλόγου Τσαριτσάνης φ.108/2008 – Οι ευρωεκλογές στην Τσαριτσάνη [7/6/2009] φ.113/2009 – Αποτελέσματα εκλογών 2009 στην Τσαριτσάνη [Εθνικές εκλογές] φ.114/2009 – Δημοτικές εκλογές 2010-Αποτελέσματα Τσαριτσάνης φ.119/2011 – Περιφερειακές εκλογές Αποτελέσματα Τσαριτσάνης φ.119/2011 – Αποτελέσματα εκλογών 2012 [στην Τσαριτσάνη, Βουλευτικές εκλογές 6/5/2012 και 17/6/2012] φ. 124/2012
ΒΑΚΡΑΤΣΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ., Ύδρευση της παλιάς Τσαριτσάνης φ.89/2003 – Τα αρχοντικά της Τσαριτσάνης φ.91/2004 – «Προσπάθειές ανέγερσης Νοσοκομείου στην Τσαριτσάνη (τέλη 18ου- αρχές 19ου αιώνα)» φ.98/2005
ΒΙΤΚΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ, Για το Νίκο Μπαλάλα [Μπαντέκο] φ.111/2009 -- Για τον Μπαντέκο και διάφορες αναμνήσεις ] φ.124/2012
            ΒΛΑΧΟΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Ζ., Η πορεία της πείνας [Τσαριτσάνη 1932] φ. 122/2011
ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΛΗΣ ΘΟΔΩΡΟΣ, Το κόκκινο νήμα φ.2/1982
ΓΑΛΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, Βιογραφικό σημείωμα για τη ζωή και τη δράση του Γιάννη Γαλάτου φ.86/2003
ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ν.,Η Συνεργασία μας [Επιστολή 2/9/1880 από τον Όλυμπο για την ληστεία στην περιοχή την περίοδο αυτή]φ.5/1982
ΓΕΡΟΖΗΣΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ, Ο Νίκος και η ευτυχία [Νίκος Μπαντέκος] φ.106/2007
ΓΚΡΙΖΙΩΤΗΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ, Εκπολιτιστική κίνηση στην παλιά Τσαριτσάνη φ.24/1986
ΓΟΥΣΙΟΥ Γ.Π., Ευθύμιος Τσούφης φ.26/1986 - Μιλτιάδης Αναστασίου Τσούφης φ.67/1996
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ, Κρυψώνες και λαγούμια της Τσαριτσάνης… [αναδ. Ελευθερία, Λάρισα] φ.60/1994
ΔΡΑΓΟΥΤΑΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ Δ., Κων/νος Οικονόμος ο εξ Οικονόμου εις μνήμη αυτού φ.109,110/2008
ΚΑΖΑΚΗΣ ΦΟΙΒΟΣ, Το πρώτο σωματείο αμαξοκαραγωγέων Τσαριτσάνης φ.93/2004 – Η διένεξη των Κονιάρων του Καραντερέ (Λυγαριάς) με τους Τσαριτσανιώτες το1895 φ.98/2005
ΚΑΛΤΕΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, Μικρό αφιέρωμα στο Γιάννη Αδάμου Ένας εργάτης της πέννας φ.61/1995 – Στη μνήμη Κώστα Καραμήτζα [1934-1996,Τσαριτσάνη] φ.65/1996
ΚΑΡΑΜΙΤΖΑΣ ΚΏΣΤΑΣ, Θεατρικός θίασος στα χρόνια της κατοχής φ.40/1990
ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ, Οι παιδαγωγικές αρχές και θέσεις του Κωνσταντίνου Οικονόμου φ.116/2010
ΚΑΡΑΡΙΖΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Σφυρίγματα τρόμου στο Μικρό Αη-Λιά Στη μνήμη των θυμάτων της 12ης Μαρτίου 1943!!! Φ.44/1991 – Μια άγνωστη κρυψώνα [Τσαριτσάνη, τουρκοκρατία, Αντίσταση, παράνομος τύπος] φ.64/1995

ΚΑΣΙΑΡΑΣ ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ ΑΝΤ., Εις μνήμην [των εκτελεσθέντων κατοίκων της Τσαριτσάνης από τα Ιταλικά φασιστικά στρατεύματα κατοχής στις 12/3/1943] φ. 52 /1993
ΚΟΥΡΟΥΜΠΙΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, Πρόταση για ανέγερση μνημείου, για τα θύματα της Εθνικής Αντίστασης και του εμφυλίου πολέμου [Κατάλογος θυμάτων 1941-1949, από την Τσαριτσάνη] φ.125/2012
ΚΥΠΟΥΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Τσαριτσάνη : Η ανταρτομάνα [αναδ. Ριζοσπάστης 28/6/1996] φ.67/1996
ΚΥΠΟΥΡΟΣ ΚΩΣΤΑΣ, Αναμνήσεις[Δεκαετίες 1920-1940, Τσαριτσάνη] φ.11/1983
ΜΑΚΡΗΣ ΚΙΤΣΟΣ, Ο Άγιος Νικόλαος [Τσαριτσάνης] φ.3,4,5,6/1982, φ.7/1983 – Ο Άγιος Παντελεήμων φ.9,10/1983
ΜΑΝΤΖΙΩΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΩΝ.,100 χρόνια Οικονόμειος Σχολή φ.117/2010
ΜΑΤΟΥΛΑΣ ΝΙΚΟΣ ΔΗΜ., Η ετυμολογία της λέξης «Τσαριτσάνη» φ.117/2010
ΠΑΛΑΓΚΑΣ ΟΡΕΣΤΗΣ Ν., Επιστολές για την συμπλήρωση της «ιστορίας της Τσαριτσάνης» [«Φιλόπτωχος Αδελφότης»] φ.35/1988
ΠΑΠΑΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΕΥΑΓ., Η κοκκινάδικη τέχνη στην Τσαριτσάνη φ.93/2004 – Περί εθνοτοπικών Συλλόγων με αφορμή την 40η επέτειο της Αδελφότητος Τσαριτσανιωτών Αθήνας φ.101/2006 – Η Οικονόμειος βιβλιοθήκη Η ευθύνη μιας κληρονομιάς φ.102/2006 – Τραγουδημένη αρρώστια [Πανούκλα του 1813 στην Τσαριτσάνη] φ.98/2005 – Επιμνημόσυνος λόγος «Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων (1780-1857)» φ.100/2006 – Ο Σοφοκλής Οιικονόμου και το δημοτικό τραγούδι της Τσαριτσάνης φ.112/2009 – Η Τσαριτσάνη από περιγραφές Άγγλων περιηγητών του 19ου αιώνα φ.115/2010 – Αη Λιας, Η κορωνίδα της Τσαριτσάνης φ.117/2010 – Περιηγητισμός στην Τσαριτσάνη του 1850 φ.118/2010
ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Φ., Κατάλογος θυμάτων (1941-1944) της φασιστικής βαρβαρότητας στην επαρχία της Ελασσόνας φ.77,78/1999
ΡΑΠΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Η Εθνική Αντίσταση στην περιφέρεια Ελασσόνας φ.15/1984 - Η πρώτη αντάρτικη ομάδα του Ολύμπου [Βιογραφικά αγωνιστών] φ.102/2006 – Πλής Μήτσος 1915-1993 φ.56/1993
ΣΑΜΑΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, Γιατί οι φασίστες έκαναν την ομαδική εκτέλεση φ.81/2000 – Ένα σημείωμα για την ΕΠΟΝ φ.108/2008
ΣΑΠΟΥΝΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ, Πολύκαρπος Σακελλαρόπουλος φ.92/2004 – Μακεδονομάχοι [Τσαριτσάνης] φ.92/2004 – Ο προπολεμικός Σπετσέρος [φαρμακοποιός] της Τσαριτσάνης φ.93/2004 – Αναστάσιος Στ.Ταμπακούλης 1888-1980 [ηλεκτροδότηση Τσαριτσάνης] φ.93/2004 – Το βροντερό «Οχι» του 1943 της Τσαριτσάνης φ.93/2004 Χρήστος Τσομπανάκος [1902-1987 Τσαριτσάνη] φ.97/2005 – Οι κοινοτάρχες Τσαριτσάνης ετών 1940-1998 φ.98/2005 - Η Τσαριτσάνη που έφυγε [Βιογραφικά Τσαριτσανιωτών, αναδ. Θεσσαλικά Χρονικά] φ.99,100/2006 - Ο πνευματικός κόσμος της Τσαριτσάνης και της επαρχίας Ελασσόνας [ονόματα δασκάλων, Γιατρών δικηγόρων κτλ.] φ.100/2006 – Η Τσαριτσάνη που έφυγε φ.101/2006 – Μνήμες από την Τσαριτσάνη που έφυγε φ.103/2007 – Πενήντα χρόνια επαναλειτουργίας του Γυμνάσιου Τσαριτσάνης φ.104/2007 – Θεόδωρος Καλλίνικος (Αμάρμπης) φ.106/2007 – Οι Σαρακατσαναίοι της Τσαριτσάνης φ.107/2008 – Οι Τσαγκαράδες της Τσαριτσάνης φ.110/2008, 111/2009 – Οι τσιπουροκαζανάδες της Τσαριτσάνης [πριν το 1940] φ.114/2009 – Τσαριτσάνη η αγιοκρατούσα [καταγραφή εκκλησιών και παρεκκλήσια Τσαριτσάνης] φ.116/2010 – Οι χτιστάδες της Τσαριτσάνηςφ.117/2010
ΣΕΡΔΕΝΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ, Η καταστροφή της Τσαριτσάνης στις 12 Μάρτη του 1943 φ.2/1982
ΣΠΑΝΟΣ ΚΩΣΤΑΣ, Ένας Τσαριτσανιώτης Ιερομόναχος στη Λάρισα το 1840 φ.36/1989
ΤΖΑΒΕΛΑ ΑΣΠΑΣΙΑ-ΣΑΠΟΥΝΑ, Ιστορική αναδρομή [Η Τσαριτσάνη το 1912, αναδημ κείμενο από εφημ. της εποχής] φ.125/2012
ΦΑΚΙΤΣΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ, Κώστας Θ. Μπαλάλας [Δάσκαλος,1994 Τσαριτσάνη] φ.57/1994
ΦΑΚΙΤΣΑΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ - ΓΟΥΝΑΡΑΣ ΕΥΡΥΠΙΔΗΣ, «Ο.Π.Α.» Η μικρή της ιστορία… [ποδοσφαιρική ομάδα Τσαριτσάνης 1957] φ.108/2008
ΦΤΙΚΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ, Για τον Μπαντέκο και διάφορες αναμνήσεις φ.12/2012
ΧΑΤΖΗΚΑΚΙΔΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΑΡΙΣΤ.-ΑΓΟΡΑΣΤΗ, Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης Πολύκαρπος Σακελλαρόπουλος 1878-1943 Ένας Πατριώτης-Ευεργέτης φ.116/2010

Λαογραφία
ΑΔΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ, Τα εσνάφια της Τσαριτσάνης φ.8/1983
ΑΝΩΝΥΜΟΣ, Η Δευτέρα μέρα του Πάσχα φ.13/1984 - Παρασκευή τσίπουρου στην Τσαριτσάνη φ.95/2005 – Τα τραγούδια της Τσαριτσάνης φ.109/2008
Γ.Φ., Χριστουγεννιάτικα κάλαντα τον παλιό καιρό στο χωριό μας [Τσαριτσάνη] φ.16/1984
ΒΑΚΡΑΤΣΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ., Ο Αργαλιός φ.89/2003
ΓΚΡΙΖΙΩΤΗΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ, Τσαριτσάνη «Χορός» φ.22,23/1986 – Τα κόλιντα στην παλιά Τσαριτσάνη φ.26/1986 – Απίστευτα κι όμως αληθινά απ΄την παλιά Τσαριτσάνη φ.28/1987 – Το παζάρι της Τσαριτσάνης φ.29/1987
ΔΡΑΓΑΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, Παιχνίδια της Τσαριτσάνης που χάθηκαν «τα σέγκια» και η «τσιλίκα» φ.91/2004
Ο ΘΡΥΛΟΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ [Γκριζιώτης Αχιλ.], Πως γιορτάζονταν παλιότερα την Αποκριά στην Τσαριτσάνη φ.36/1989 – Επιστολή και παραμύθι φ.51/1992 – Οι πύργοι της Τσαριτσάνης φ.57/1994 
ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΟΣ, Σύμμεικτα λαογραφικά [αναδημ από το βιβλίο του, Τσαριτσάνη η ιστορική πατρίδα του Κ.Οικονόμου του εξ Οικονόμων] φ.9,10,11/1983
ΚΑΛΤΕΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, Τα πηγάδια [της Τσαριτσάνης] φ.45/1991 – ο πλάτανος της Τσαριτσάνης φ.46/1991 – Το κατόφλι στη λαογραφία[της Τσαριτσάνης]φ.47/1991 – Ο Σκάρος στην Τσαριτσάνη φ.48/1992 – Οι ραφτάδες και οι μακροραφτάδες φ.49/1992 – Οι μπαλωματάδες της Τσαριτσάνης φ.50/1992 – Οι Τσουκαλάδες της Τσαριτσάνης φ.51/1992 – Νυχτέρια και λανάρια στην Τσαριτσάνη φ.52/1993 – Το κούρεμα των ζώων στην Τσαριτσάνη φ.53/1993 – Ο θέρος στην Τσαριτσάνη φ.54/1993 – Μπουγάδες στην Τσαριτσάνη φ.56/1993 – Πλανόδιοι και μόνιμοι πωλητές φ.57/Ιανουάριος 1994 - Το γαϊτανάκι στην Τσαριτσάνη φ.57/Μάρτης- Απρίλης 1994 – Τ’αλώνισμα στην Τσαριτσάνη φ.57/Μάιος-Ιούνιος 1994 – Το κυνήγι στην Τσαριτσάνη φ,58/1994  - Το τζάκι στην Τσαριτσάνη φ.59/1994, φ.91/2004 – Τα κόλιντρα στην Τσαριτσάνη φ.60/1994 – Ο κλήδωνας  στην Τσαριτσάνη φ.61/1995 – Η γιδούρα στην Τσαριτσάνη φ.62/1995 – Ο τρύγος στην Τσαριτσάνη φ.63/1995 – Το λυχνάρι στην Τσαριτσάνη φ.64/1995 – Τα προξενιά και οι αρραβώνες στην Τσαριτσάνη φ.65/1996 – Η περπιρίτσα στην Τσαριτσάνη φ.66/1996 – Τα λαλούμενα και οι οργανοπαίχτες στην Τσαριτσάνη φ.67/1996 – Ο Πασχαλιάτικος χορός στον Άγιο Θανάση φ.70/1997 – Οι μπακάληδες της Τσαριτσάνης φ.71/1997 – Σαμαράδες και πεταλωτήδες της Τσαριτσάνης φ.72/1997 – Τα γιδοπρόβατα και οι τσοπάνηδες στην Τσαριτσάνη φ.73/1998 – Δοξασίες σχετικές με τις διάφορες τροφές στην Τσαριτσάνη φ.74/1998 – Οι κουδουνάδες στην Τσαριτσάνη φ.76/1998 -- Τα γεύματα στην Τσαριτσάνη φ.77/1999 – Η προσαρμογή της τροφής στην Τσαριτσάνη φ.78/1999 – Συμπληρωματικές τροφές στην Τσαριτσάνη φ.79/1999 – Οι εορτές του λαϊκού εορτολόγιο στην Τσαριτσάνη φ.80/2000 – Οι νομάδες στην Τσαριτσάνη φ.92/2004 – Οι βαρελάδες στην Τσαριτσάνη φ.93/2004 – Οι βρύσες και οι κρυοπηγές της Τσαριτσάνης φ.95/2005 – Η σηροτροφία της Τσαριτσάνης φ.97/2005 – Οι κυρατζήδες στην Τσαριτσάνη φ.98/2005 – Ο πετροπόλεμος στην Τσαριτσάνη φ99/2006 – Η παραδοσιακή ανδρική φορεσιά στην Τσαριτσάνη φ.100/2006 – Η ζωή των αρραβωνιασμένων στην Τσαριτσάνη φ.101/2006   
ΠΑΠΑΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΕΥΑΓ., Πασχαλιάτικα εθιμολογικά Τσαριτσάνης φ.92/2004 – Χριστουγεννιάτικοι Αγερμοί Τσαριτσάνης φ.95/2005 – Πρωτοχρονιάτικα δρώμενα στην Τσαριτσάνη φ.96/2006 – Ο Πασχαλιάτικος «διπλός » χορός στον Αη-Θανάση[Τσαριτσάνης] φ.109/2008
ΣΑΠΟΥΝΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗΣ, Οι φούρνοι, οι γάστρες και τα πουρνάρια [Τσαριτσάνη] φ.98/2005 – Οι ραφτάδες της Τσαριτσάνης φ.104/2008 – Οι Τσαγγαράδες της Τσαριτσάνης φ.110/2008



ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Βασίλης Φ. Πλάτανος
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημερίδα "ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ", φύλλο 126- ΜΑΡΤΗΣ 2013

Read more...

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΙΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ


Πολιτικοί Πρόσφυγες από την Τσαριτσάνη στην Τασκένδη.
Η φωτογραφία είναι από μία κοινωνική εκδήλωση.
1η σειρά(καθισμένοι): Από δεξιά: Ναυσικά Κηπουρού, Αβδελιώτης Απόστολος, Βασβανάς Δημήτρης, (? ), Θανάσης Κηπουρός.
Δίπλα στη Ναυσικά Κηπουρού όρθιος ο Βαθράκης Ζήσης.
Όρθια: Γαλάνη Κούλα. Δίπλα της από δεξιά: Γαλάνης Λάζος, Αφροδίτη Φτίκα, Δημήτρης Φτίκας, Στέργιος Πλης, Παντελής Κυρίτσης. Από αριστερά: Μπαμπλέκης Γιώργος, Ματούλας Νίκος


Οι πολιτικοί πρόσφυγες της Τσαριτσάνης ήταν μέρος εκείνου του τμήματος της ελληνικής κοινωνίας που στην «τρομερή δεκαετία 1940-1950» οδήγησε σε ήττα τη φασιστική Γερμανία,  αμφισβήτησε με την ένοπλη πάλη του την βρετανική, αμερικάνικη κυριαρχία και την υποτέλεια στην ελληνική ολιγαρχία. Τα πλήρωσαν όλα αυτά με βαρύ τίμημα διώξεων, φυλακίσεων και τριάντα ετών προσφυγιάς.
Τον Αύγουστο του 1949 έληξε ο εμφύλιος πόλεμος. Οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας υποχώρησαν ζητώντας πολιτικό άσυλο στις σοσιαλιστικές χώρες. Υπολογίζεται πως το δρόμο της προσφυγιάς πήραν συνολικά 130.000 άτομα.[i]
Οι πρώτοι τους σταθμοί ήταν η Αλβανία, Βουλγαρία που εξαιτίας των εσωτερικών μεταπολεμικών προβλημάτων ήταν αδύνατον να απορροφήσουν όλους τους πολιτικούς πρόσφυγες. Έτσι μέσω αυτών των χωρών οι πολιτικοί πρόσφυγες περνούσαν στις άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες όπως ΕΣΣΔ, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ανατολική Γερμανία, Ουγγαρία. Ο μεγαλύτερος όγκος των μαχητών του ΔΣΕ, και αυτών της Τσαριτσάνης, επιβιβάστηκαν σε πλοία με κατεύθυνση την ΕΣΣΔ. Από τους πενήντα οχτώ πολιτικούς πρόσφυγες από την Τσαριτσάνη οι τριάντα οχτώ ταξίδεψαν για την πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν, την Τασκένδη.
Η νεότερη μαχήτρια που πέρασε στην πολιτική προσφυγιά ήταν η Φανή Ευαγγέλου (Αρμένη). Γεννήθηκε το 1930 και το 1949 ήταν μόλις 19 ετών. Δεκαεννέα ετών ήταν και ο Καραμήτσος Θανάσης. Ο μεγαλύτερος ήταν ο Πάπας Μήτσος. Γεννήθηκε το 1903 και το 1949 ήταν 46 ετών.
Παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και βρέθηκαν στην προσφυγιά ήταν τρία. Τα δύο ήταν της οικογένειας Γκιάτου και εκπατρίσθηκαν μαζί με την μητέρα τους το 1957. Ο πατέρας εκπατρίστηκε με τα μάχιμα τμήματα του ΔΣΕ το 1949.
Στην περίπτωση του Θεόδωρου Καλλίνου η μία κόρη γεννήθηκε στην Τασκένδη και η άλλη που γεννήθηκε στην Ελλάδα βρέθηκε στην Τασκένδη με τους γονείς της σε ηλικία δώδεκα ετών.
Οι γυναίκες Δέρβα-Γαλάτου Ευανθία, Γκιάτου-Μπαζακογιάννη Σταυρούλα με τα δύο της παιδιά και η Δέσποινα Χαλκιά-Μαντζώκα εκπατρίστηκαν μετά το 1949 για να συναντηθούν με τους άντρες τους.
Για εκείνους που άφησαν τις οικογένειες τους πίσω στην Ελλάδα η ζωή ήταν δραματική. Οι οικογένειες των προσφύγων στην Ελλάδα κυνηγήθηκαν, περιπλανήθηκαν και φυλακίστηκαν. Η ταπείνωση ήταν καθημερινότητα. Οι δικοί τους ήταν «συμμορίτες». Τα παιδιά τους δέχονταν κάθε είδους εκβιασμού. Για να επιζήσουν πωλούσαν τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Όταν ο Νίκος Μόκας έφυγε πολιτικός πρόσφυγας για την Πολωνία η γυναίκα του και τα παιδιά του έμειναν στην Ελλάδα καταδιωκόμενοι πιστεύοντας πως ο πατέρας τους είχε πεθάνει. Μετά την εκκένωση του χωριού Φλάμπουρο Ελασσόνας όπου έμεναν οδηγήθηκαν στο χωριό Καλλιθέα, έπειτα στο Λυκούδι και τελικά στην Τσαριτσάνη. Η οικογένεια χωρίστηκε και περιπλανήθηκε όπως πολλές οικογένειες κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, αλλά και τα χρόνια που τον ακολούθησαν. Όπως περιγράφει ο γιος του Θωμάς η περιπλάνηση τους διήρκεσε από το 1947 έως το 1951. Το πρώτο γράμμα που έλαβε η οικογένεια από το Νικόλαο Μόκα ήταν το 1952 [ii].
Ανάλογες δυσκολίες αντιμετώπιζε και η οικογένεια του Πάπα Δημήτρη. Ο γιος του Αντώνης Πάπας γεννημένος το 1946 επισκέφτηκε τον πατέρα του στην Τσεχοσλοβακία στα δεκαέξι του χρόνια. Ο Πάπας Δημήτρης δεν πρόλαβε να επαναπατριστεί. Πέθανε στην Τσεχοσλοβακία το 1969. [iii]
Η Σταυρούλα Γκιάτου, σύζυγος του Γκιάτου Ευάγγελου, κακοποιήθηκε το 1951 πριν εκπατρισθεί στην Τασκένδη μαζί με τα δύο μικρά παιδιά της.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ (ΠΡΩΤΗ ΓΕΝΙΑ)
ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΑΤΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΦΥΛΟ
Α/Α
ΧΩΡΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΝΔΡΕΣ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
1
ΕΣΣΔ
38
28
10
2
ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ
4
4

3
ΠΟΛΩΝΙΑ
6
5
1
4
ΟΥΓΓΑΡΙΑ
2
2

5
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
4
4

6
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
2
1
1
7
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
1
1

8
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
1
1


ΣΥΝΟΛΟ
58
46
12

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΑΤΑ ΗΛΙΚΙΑ (ΠΡΩΤΗ ΓΕΝΙΑ )
ΚΑΤΩ ΤΩΝ 19 ΕΤΩΝ
2
ΑΠΟ 19-30
31
ΑΠΟ 30-40
20
ΑΝΩ ΤΩΝ 40
2
ΠΑΙΔΙΑ
3
ΣΥΝΟΛΟ
58

Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ
Είναι δύσκολο να βρεθεί παροικία διασποράς που να είχε υποστεί τέτοιου είδους απομόνωση από τον τόπο της όσο οι πολιτικοί πρόσφυγες του εμφυλίου πολέμου. Οι κοινότητες των πολιτικών προσφύγων δεκαετίες ολόκληρες ήταν χώροι αγνώστου και μυστηρίου για την κοινή γνώμη της Ελλάδας. Το ελληνικό κράτος φρόντισε να δημιουργήσει συνθήκες ασφυκτικής απομόνωσης και κατάλληλο μηχανισμό προπαγάνδας περί αφελληνισμού των πολιτικών προσφύγων. Κάθε πρόσβαση ήταν αδύνατη. Η επικοινωνία με τα σπίτια και τους συγγενείς σπάνια. Η ελάχιστη αλληλογραφία μέχρι να φτάσει στα χέρια του παραλήπτη έπρεπε προηγουμένως να περάσει και να ελεγχθεί από τον κρατικό μηχανισμό. Χωρίς πρόσβαση σε ό, τι έχει να κάνει με την Ελλάδα χρειαζόταν τιτάνια προσπάθεια για να κρατηθεί ζωντανή, άρρηκτη η σύνδεση με την πατρίδα. 

Έλληνες μαθητές της 11ης πολιτείας από το 140ο σχολείο της Τασκένδης
με τον δάσκαλο της ελληνικής γλώσσας Παπανικολάου Νικόλαο από την Τσαριτσάνη.
Από την άλλη εξίσου δύσκολα μπορεί να βρεθεί παροικία διασποράς που της προσφέρθηκαν τόσο απλόχερα τα εφόδια και η βοήθεια για τη ζωή τους στον τόπο εκπατρισμού.
Η απλόχερη βοήθεια των σοσιαλιστικών χωρών οφειλόταν πρωτίστως στο «υλικό», που ήταν αγωνιστές και οικογένειες αγωνιστών, και «έκαμε βαθιά να κατανοήσουμε τι πάει να πει διεθνής προλεταριακή αλληλεγγύη».[iv]
Η υποδοχή σε όλες τις χώρες κατά κοινή ομολογία των πολιτικών προσφύγων ήταν θερμή και καλά οργανωμένη. Ανάλογα με τις δυνατότητες της κάθε χώρας στεγάστηκαν μόνιμα ή προσωρινά σε κατάλληλα οικήματα, εξασφαλίστηκαν η ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη.
Στην Τασκένδη οι πολιτικοί πρόσφυγες τακτοποιήθηκαν σε 15 οικιστικά συγκροτήματα (πολιτείες). Η έδρα του καθοδηγητικού και διοικητικού οργάνου ήταν η μεγαλύτερη, η 12η πολιτεία. Επικεφαλής για την εγκατάσταση ήταν ο Βασίλης Μπαρτζιώτας και ο Ευάγγελος Βασβανάς από την Τσαριτσάνη που εκείνη την περίοδο ήταν μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. [v]
Οι κυβερνήσεις των Λαϊκών Δημοκρατιών και της ΕΣΣΔ εξασφάλισαν στους πρόσφυγες τους βασικούς όρους ζωής (τροφή, ένδυση, στέγη).
Το βασικό πρόβλημα που αντιμετώπισαν οι πολιτικοί πρόσφυγες ήταν η επαγγελματική τους απασχόληση. Οι κυβερνήσεις της ΕΣΣΔ και των Λαϊκών Δημοκρατιών φρόντισαν για την εκπαίδευση και επαγγελματική ειδίκευση των προσφύγων καθώς η πλειοψηφία των μαχητών του ΔΣΕ ήταν αγροτόπαιδα και δεν είχαν ιδέα από εργοστάσια.
Η πλειονότητα των πολιτικών προσφύγων πρώτης γενιάς από την Τσαριτσάνη  είχε τελειώσει μόνο το δημοτικό. Τελείως αγράμματος ήταν μόλις ένας. Επειδή όμως στην Τσαριτσάνη λειτουργούσε Γυμνάσιο από τα τέλη του 19ου αιώνα, ένα σημαντικό ποσοστό των πολιτικών προσφύγων (περίπου 20%) είτε τελείωσε το γυμνάσιο είτε παρακολούθησε τις πρώτες τάξεις.
Ο Καλλίνος Θεόδωρος ήταν απόφοιτος της σχολής Ευελπίδων. Ο Γαλάτος Βασίλειος το 1945 έδωσε εξετάσεις και πέρασε στην Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών. Αναγκάστηκε, όμως, να εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω της τρομοκρατίας. Ανάμεσα στους πολιτικούς πρόσφυγες από την Τσαριτσάνη ήταν δύο δάσκαλοι, οι Γεώργιος Καραρίζος και Νικόλαος Παπανικολάου. Και οι δύο εργάστηκαν στις σοσιαλιστικές χώρες ως δάσκαλοι της ελληνικής γλώσσας. Ο Παπανικολάου στο 140 σχολείο της 11ης πολιτείας και ο Καραρίζος πρώτα στην Τασκένδη και αργότερα στην Βουλγαρία όπου μετεγκαταστάθηκε λόγω έλλειψης δασκάλων ελληνικής γλώσσας. Ο Παπανικολάου δεν επαναπατρίσθηκε ποτέ. Πέθανε στην ΕΣΣΔ.
Οι σύλλογοι των πολιτικών προσφύγων είχαν την ευθύνη για την επίλυση προσφυγικών προβλημάτων. Με την ανάπτυξη των Συλλόγων των Πολιτικών Προσφύγων ιδρύθηκαν προσφυγικές χορωδίες, ορχήστρες, ποδοσφαιρικές ομάδες. Άρχισαν να λειτουργούν λέσχες με πλούσιες βιβλιοθήκες, η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας εντάχθηκε στα σχολεία. Οι ίδιοι οι κάτοικοι των σοσιαλιστικών χωρών μεταπολεμικά αντιμετώπιζαν έντονο στεγαστικό πρόβλημα. Παρόλα αυτά για τους πολιτικούς πρόσφυγες δόθηκε άμεση λύση στο πρόβλημα. Την δεκαετία του 1950 στις πολιτείες της Τασκένδης χτίστηκαν πάνω από 100 πολυκατοικίες.[vi] Αργότερα τους δόθηκαν και μεγαλύτερα διαμερίσματα.
Από το 1949 άρχισε η έκδοση των εφημερίδων με έξοδα εκτύπωσης και κυκλοφορίας από τις χώρες υποδοχής.
Στους κύριους άξονες συμπεριελάμβαναν τη δουλειά στα εργοστάσια και τα σοβχόζ, την τεχνική ειδίκευση, την επαγγελματική μόρφωση, την ιδεολογική και κομματικό-πολιτική διαπαιδαγώγηση. Ο σκοπός αυτής της προσπάθειας «είχε σκοπό το καλό της Ελλάδας».[vii]
Πέντε πολιτικοί πρόσφυγες από την Τσαριτσάνη οι: Καλλίνος Θεόδωρος (Αμάρμπεης), Κώστας Κηπουρός (Μετσοβίτης), Κώστας Κηπουρός (Μαλέτσικος), Νίκος Ματούλας (Αντύπας), Δημήτρης Φτίκας (Καπετανάκης) παρακολούθησαν τη στρατιωτική Σχολή της Φεργκάνα και κατόπιν δούλεψαν στην παραγωγή.
Ως καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου εργάστηκε ο Δημήτρης Γκιάτος.[viii] Ο Κώστας Κηπουρός (Μετσοβίτης) εργάστηκε σε σχολείο ως καθηγητής στο μάθημα τρούντ (εργασία). Μετά την αποφοίτησή τους από τα Πανεπιστήμια στις Λαϊκές Δημοκρατίες ως μηχανικοί σε εργοστάσια, οικοδομές και ερευνητικά κέντρα εργάστηκαν οι: Γκιάτος Κωνσταντίνος [ix], Φτίκας Δημήτρης, Δέρβας Αντώνης, Καλλίνος Θεόδωρος.
Στο εργοστάσιο αεροπορίας(αβιατσιόνηι ζαβόντ) της Τασκένδης εργάστηκαν οι: Αβδελιώτης Απόστολος, Γαλάνης Λάζαρος, Γαλάνη-Μουστούλη Φανή. Στο εργοστάσιο Τασσελμας εργάστηκαν οι: Χαλκιά-Αγραφιώτη Δέσποινα, Χαλκιάς Απόστολος, Γκιάτος Ευάγγελος, Βασβανάς Δημήτριος[x].Σε διάφορα εργοστάσια όπως χημικών, κλωστοϋφαντουργίας, πολεμικών συστημάτων κλπ, εργάστηκαν οι: Χήρα-Αγραφιώτη Φανή, Σαπουνάς Σωτήρης, Πετρούλη Μαρίκα, Πετρούλης Θωμάς και άλλοι.
Στις οικοδομές εργάστηκαν οι: Ευαγγέλου-Αρμένη Φανή, Μανίκας Ζήσης, Ματούλας Νίκος, Πλης Στέργιος, Μόκας Νικόλαος (ως οξυγονοκολλητής και υδραυλικός), Δραχαλίβας Στέργιος και άλλοι.
Με Κομματικές δουλειές και σε συλλόγους πολιτικών προσφύγων ήταν απασχολημένοι οι: Βασβανάς Ευάγγελος, Πάπας Μήτσος, Γαλάτος Βασίλειος, Κηπουρός Κωνσταντίνος, Κουτσομάρκος Γεώργιος. Ο Δημήτρης Κηπουρός εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο ραδιοφωνικό σταθμό των προσφύγων «Φωνή της αλήθειας».

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΕΝΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
Στην αναγκαστική προσφυγιά το σκηνικό στην κοινότητα των πολιτικών προσφύγων προοδευτικά άλλαζε, οι δυσκολίες ξεπεράστηκαν τα χρόνια περνούσαν «με τη σκέψη σε σένα πατρίδα». Η ζωή στις κοινότητες οργανώθηκε στις νέες συνθήκες. Νέοι παράγοντες, όπως οι γάμοι και η γέννηση των παιδιών, συνετέλεσαν στις μεταβολές και αναγκαστικές προσαρμογές. Φυσική συνέπεια με τα χρόνια τα παιδιά των προσφυγών είναι να θεωρούν τις χώρες αυτές ιδιαίτερη πατρίδα.
Η Γαλάνη Κούλα, καθηγήτρια της ελληνικής γλώσσας εκτιμάει πως:«..Ούτε σε 100 χρόνια δε θα φθάσουμε το επίπεδο της Σοβιετικής Ένωσης στην παιδεία.. Είχε πολύ υψηλό βαθμό... Εγώ σπούδασα Ρώσικη Φιλολογία και Ελληνική...»[xi]
Ο Κώστας Αγραφιώτης, ο οποίος μεγάλωσε στη Σοβιετική Ένωση, θεωρεί πως είχε την εύνοια της τύχης: «Η ζωή μας εκεί έσταζε μέλι. Όνειρο, παράδεισος… Ήταν όλα εξασφαλισμένα από το κράτος απ’ την ώρα που θα γεννηθείς ώσπου να πεθάνεις».[xii]      
Ο Μυσίρας Πέτρος «στενοχωρήθηκε πολύ» με τον επαναπατρισμό: «Η ζωή ωραία ήταν, δε μας έλειπε και τίποτα, δεν υπήρχε άγχος, προβλήματα. Πολύ ωραία ήταν. Κι όταν ήρθαμε εδώ στενοχωρήθηκα πολύ… »[xiii]

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΚΑΤΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΦΥΛΟ

Α/Α
ΧΩΡΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΝΔΡΕΣ
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
1
ΕΣΣΔ
40
25
15
2
ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ
5
3
2
3
ΠΟΛΩΝΙΑ
7
6
1
4
ΟΥΓΓΑΡΙΑ
4
2
2
5
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
4
3
1
6
ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ
1

1
7
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
2
1
1
8
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
1
1


ΣΥΝΟΛΟ
64
41
23

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΟΡΦΩΣΗΣ (ΔΕΥΤΕΡΗ ΓΕΝΙΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ)
Α/Α
ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΟΡΦΩΣΗΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
1
ΔΗΜΟΤΙΚΟ[xiv]
2
2
ΜΕΣΗ
13
3
ΑΝΩΤΕΡΑ
14
4
ΑΝΩΤΑΤΗ
32
5
ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ
2

ΓΙΑΤΡΟΙ/ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΙ
8
ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΙ,ΧΗΜΙΚΟΙ,ΝΑΥΠΗΓΟΙ
7
ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ/ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ
4
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ/ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
7
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
2
ΜΟΥΣΙΚΟΙ
1
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ
1
ΔΙΑΦΟΡΟΙ
2


Η Πατρίδα τους όμως η Ελλάδα δεν τους «ξέχασε». Φρόντιζε με διάφορες ενέργειες να αποκλεισθεί στο εξωτερικό σημαντικός αριθμός πολιτικών και ιδεολογικών αντιπάλων, να ενισχυθεί και να αναζωπυρωθεί ο διχασμός του ελληνικού λαού. Έτσι με 136 Βασιλικά διατάγματα αφαίρεσαν την ελληνική ιθαγένεια από 22.266 Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά με το αιτιολογικό της δήθεν «αντεθνικής δράσεως εις το στο εξωτερικόν ».[xv]
Με την κατάρρευση της δικτατορίας στις 24 Ιουλίου 1974 οι πολιτικοί πρόσφυγες ήλπισαν πως έφτασε ο καιρός να γίνει πράξη το όνειρο της επιστροφής στην Ελλάδα. Οι ελπίδες και οι δικαιολογημένες προσδοκίες ενισχύονταν και από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή για «δημοκρατία και ισοπολιτεία δι’ όλους τους Έλληνες», για «εθνική ομοψυχία». Μα και αυτή τη φορά οι προσδοκίες δεν επαληθεύτηκαν.[xvi]
Έτσι έως και το 1982 συνεχιζόταν η τακτική μεμονωμένου με αίτηση Επαναπατρισμού. Το 1982, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ ψηφίστηκε τελικά ο νόμος για τον επαναπατρισμό, αλλά όχι για όλους καθώς με τον όρο "Έλληνες το γένος" αποκλείστηκε σχεδόν το 1/4 των πολιτικών προσφύγων.[xvii]
Οι 11 Πολιτικοί Πρόσφυγες της Τσαριτσάνης επέστρεψαν πριν την χούντα. Δεν επαναπατρίστηκαν από την πρώτη γενιά λόγω θανάτου 11 (18%). Δεν επαναπατρίσθηκαν για άλλους λόγους (μικτοί γάμοι) 3 (5%). Μέσος όρος παραμονής στις σοσιαλιστικές χώρες πάνω από 25 έτη.
Από τους 44 πολιτικούς πρόσφυγες Τσαριτσάνης πρώτης γενιάς που επαναπατρίσθηκαν οι περισσότεροι προτίμησαν να εγκατασταθούν στην γενέτειρα τους ή στις γύρω περιοχές.

Οι πολιτικοί πρόσφυγες της Τσαριτσάνης στην προσφυγιά γνώρισαν ένα άλλο πολιτικοοικονομικό σύστημα και θεωρούν πως έχουν «μέτρο σύγκρισης των δύο συστημάτων». Η εμπειρία από τη ζωή τους στις σοσιαλιστικές χώρες τους επέτρεψε να λειτουργήσουν ως μάρτυρες μιας καθημερινής πρακτικής του σοσιαλιστικού τρόπου παραγωγής και ως υποστηρικτές του σοσιαλισμού που γνώρισαν.
Οι πρόσφυγες δεύτερης γενιάς είχαν τα καλύτερα συστατικά για την ανατροφή τους. Από τη μία οι γονείς τους, το πιο ζωντανό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, από την άλλη η πραγματικότητα που βίωναν στις σοσιαλιστικές δημοκρατίες. Με τη μόρφωση και τα βιώματά τους διαμόρφωσαν ιδεολογική πολιτική συνείδηση παράλληλα με την εθνική ελληνική.
Πολλοί θεωρούν την ιστορία των πολιτικών προσφύγων, ιστορία των «διπλά ηττημένων» του ελληνικού Εμφυλίου, αφού την ήττα τους στο ελληνικό έδαφος ακολούθησε η δήθεν κατάρρευση των οραμάτων τους για έναν καλύτερο κόσμο και η πραγματικότητα που βίωσαν στις σοσιαλιστικές χώρες. Οι ίδιοι δεν θεωρούν τον εαυτό τους ηττημένο και επιμένουν να υπερασπίζονται την ιστορία τους.
Δεν άλλαξαν χαράκωμα και έμειναν αδιάλλακτοι ακόμα και μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες. Τις πικρές απογοητεύσεις από τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες και τα αρνητικά φαινόμενα που τις ακολούθησαν δεν τις έλυσαν με τη σιωπή και αποχή. Οι πολιτικοί πρόσφυγες από την Τσαριτσάνη με τον επαναπατρισμό τους επέστρεψαν στην ιστορία του ταξικού αγώνα που δεν ολοκλήρωσαν. Οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες του εμφυλίου έχουν πολλά να θυμηθούν και να διηγηθούν. Νοσταλγούν και τα χρόνια της «αγωνιστικής προσφοράς» τους στην Ελλάδα, αλλά και τα «πιο ευτυχισμένα χρόνια της ζωής τους στις σοσιαλιστικές χώρες ».


[i]Σουλτανιά Κατερίνα Χ, Η αποκατάσταση των Ελλήνων επαναπατρισθέντων Πολιτικών Προσφύγων, Πρόγραμμα ερευνών αποδημίας- παλιννόστησης του ελληνικού πληθυσμού, Ομάδα Επεξεργασίας θεμάτων κοινωνικής πολιτικής, Γ.Γ.Α.Ε, Αθήνα Νοέμβριος 1984-1985, σ. 10

[ii] Συνέντευξη με το Μόκα Θωμά, Τσαριτσάνη, 22 Ιουλίου 2009
[iii] Συνέντευξη με τον Πάπα Αντώνη, Τσαριτσάνη, 3 Μαΐου 2009
[iv] Σακελλαρίδη Β., «Ομιλία πάνω στο 2ο θέμα»,στο Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, Η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ. 10-14 Οκτώβρη 1950. Εισηγήσεις-Λόγοι-Αποφάσεις, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2010, σ.475-478
[v] Κατσής Δημήτρης, Τεράστια συμβολή των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού  στο Ουζμπεκιστάν, Αθήνα 1988, σ. 15

[vi] Σύρος Γεώργιος, Η ζωή μας στην πολιτική προσφυγιά (Μόρφωση-τεχνική κατάρτιση-επιστημονική πρόοδος των πολιτικών προσφύγων στη Σοβιετική Ένωση), ό.π, σ. 23

[vii] Μπαρτζιώτας Βασίλης,  «Εισήγηση (πάνω στο 2ο θέμα της 3ης Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ)- Η κατάσταση και τα προβλήματα των πολιτικών προσφύγων στις Λαϊκές Δημοκρατίες», Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ, Η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ. 10-14 Οκτώβρη 1950. Εισηγήσεις-Λόγοι-Αποφάσεις, ό.π.,σ.387
[viii] Τα βραβεία που πήρε ως επιστήμονας ήταν πολλά. Μία από τις βραβεύσεις ήταν για την πρόταση να χρησιμοποιήσουν στον πόλεμο του Αφγανιστάν μία δική του μέθοδο που διέκοπτε την εξωτερική αιμορραγία .Η θνησιμότητα των στρατιωτών από τέτοιες αιμορραγίες έπεσε στο 3% από το 25%.Άλλη βράβευση αφορούσε τα συρραπτικά μηχανήματα μιας χρήσης που κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, με μία κίνηση γινόταν σύρραψη αορτής. Τη μέθοδο αυτή την εφάρμοσε μαζί μ’ ένα φυσικό σε εργοστάσιο(πατέντα).Συνέντευξη με το Γκιάτο Δημήτριο, Αθήνα, 6 Απριλίου 2009

[ix]Ο Γκιάτος Κωνσταντίνος είχε τελειώσει το σχολείο και το πανεπιστήμιο με κόκκινο απολυτήριο. Το κόκκινο απολυτήριο δινόταν σε αποφοίτους σε εξαιρετικές περιπτώσεις όταν σε όλα τα μαθήματα για όλα τα χρόνια οι βαθμοί ήταν άριστα. Συνέντευξη με το Γκιάτο Δημήτριο, Αθήνα, 6 Απριλίου 2009

[x] Ο Δημήτριος Βασβανάς βραβεύτηκε ως ουντάρνικ τρουντά (πρωτοπόρος εργάτης) για τη δουλειά του στο τασσελμάς. 
[xi] Συνέντευξη με την Γαλάνη Κούλα, Λάρισα, 13 Αυγούστου 2009

[xii] Συνέντευξη με τον Αγραφιώτη Κώστα, Λάρισα, 26 Αυγούστου 2009

[xiii] Συνέντευξη με τον Μυσίρα Πέτρο, Τσαριτσάνη, 23 Αυγούστου 2009

[xiv]Όσοι πολιτικοί πρόσφυγες επέστρεψαν πριν την δικτατορία δε μπόρεσαν να προσφέρουν στα παιδιά τους την ανάλογη μόρφωση.

[xv] Σουλτανιά Κατερίνα Χ., Η αποκατάσταση των Ελλήνων επαναπατρισθέντων Πολιτικών Προσφύγων, Πρόγραμμα ερευνών αποδημίας- παλιννόστησης του ελληνικού πληθυσμού, ό.π, σ. 69-77
[xvi] Στο ίδιο, σ.33
[xvii] Στο ίδιο, σ. 1
Σύμφωνα με τον νόμο «Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες– οι Έλληνες του γένους (ομογενείς ή υπήκοοι που κατά την διάρκεια εμφυλίου πολέμου από 1-1-1946 έως 31-12-1949 και εξ αιτίας του κατέφευγαν στην αλλοδαπή ως πολιτικοί πρόσφυγες έστω και εάν αποστερήθηκαν ελληνικής ιθαγένειας ».[xvii]



ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Φιλιώ Τόλια
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημερίδα "ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ", φύλλο 126- ΜΑΡΤΗΣ 2013

Read more...

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

Powered By Blogger

  © Blogger templates Palm by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP