ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΦΥΛΛΟ 15

>> 31.3.10

Read more...

ΦΥΛΛΟ 14

Read more...

ΦΥΛΛΟ 13

Read more...

ΦΥΛΛΟ 12

Read more...

ΦΥΛΛΟ 11

Read more...

ΦΥΛΛΟ 10

Read more...

Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΤΑΡΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

>> 30.3.10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σαν έδυσε ο ήλιος του «ΟΧΙ» στ' Αρβανίτικα βουνά και πλάκωσε η νύχτα της μαύρης κατοχής σ' όλη τη χώρα, βουβάθηκαν τα πάντα. Παντού απλώθηκε το σκοτάδι και βασίλευε, ο τρόμος κι ο φόβος, μέχρι την τελευταία γωνιά της Ελληνικής γης. Ο κατακτητής αφού ολοκλήρωσε την κατοχή του σ' όλη τη χώρα και στραγγυλοκάθησε, από τις πρώτες κιόλας μέρες άρχισε να εφαρμόζει το καταστρεπτικό του έργο. Οι 4/Αυγουστιανοί αξιωματικοί της χωροφυλακής, ευτυχώς λίγοι, και τα τσιράκια της Μεταξικής δικτατορίας, πρόθυμα παρέδωσαν τα κλειδιά των φυλακών, στις οποίες πολιτικοί ιδεολόγοι Κομμουνιστές κρατούνταν, χωρίς βέβαια να λησμονήσουν να παραδώσουν κι ονομαστικές καταστάσεις ιδεολόγων πολιτών, όλης της χώρας, στα νέα τους αφεντικά, στους Γερμανο-Ιταλούς κατακτητές.

Έτσι έγινε και στην Τσιαρίτσιανη, κωμόπολη της Επαρχίας Ελασσόνας, με πανάρχαια Ιστορία και δημοκρατικούς πολίτες. Η λίστα που στην Καραμπιναρία δόθηκε περιείχε πολλά ονόματα, μα εκείνα που ήταν σημαίνοντα κι επικίνδυνα πρόσωπα, ήταν: Ο Παπαστεργίου Λευτέρης, που ήταν κι ο υπεύθυνος, ο Ξυνός Νίκος, ο Κηπουρός Κώστας, ο Καραμήτσιος Αντώνης, ο Πάπας Μήτσιος, ο Ματούλας Αντώνης, ο Χαλκιάς Κώστας, ο Βίτκος Αποστόλης κι άλλοι. Παράξενα ειδοποιήθηκαν από επίσημη πηγή ότι διακινδύνευαν να συλληφθούν. Πήραν ασφαλιστικά μέτρα και φυλάγονταν. Είχαν λημέρι τον Άγιο Αθανάσιο. Με το σκοτωμό του Αποστόλη Βίτκου στις 26 Απρίλη1942, άλλαξαν τοποθεσία λημεριού και πήραν πιο προφυλακτικά κι αυστηρά μέτρα προφύλαξης. Στο Βαλέτσικο έστησαν προσωρινά το νέο τους λημέρι και στη συνέχεια στο «Μπιχτέσι» Καρυάς, μέχρι τη μέρα της εμφάνισης τους. Στις 18 Μάη 1942 συναντήθηκαν στο Κουκούλι της Διάβας οι διωκόμενοι και ύστερα από εντολή του Θεσσαλικού Γραφείου καταρτίζουν την πρώτη ένοπλη ανταρτοομόδα που αποτελούνταν από τους:

1. Νικόλαο Ξυνό, που εκλέχτηκε αρχηγός σε συνέλευση από την ομάδα του, με το ψευδώνυμο «Ζωντανός» αρχικά κι ύστερα «Σμόλι¬κας» , επειδή οργάνωσε το Αντάρτικο στο Σμόλικα.
2. Λευτέρη Παπαστεργίου, με το ψευδώνυμο «Κρινάκης» αρχικά κι «Ολυμπίσιος» αργότερα.
3. Μήτσιο Πάπα, με το ψευδώνυμο «Δαντές» και «Ζαγοριανός» αργότερα.
4. Κηπουρό Kώστα του Σπύρου, με το πρώτο ψευδώνυμο «Ψηλός» και «Mετσoβίτης» το κατοπινό του.
5. Καραμήτσιο Αντώνη, με το ψευδώνυμο «Μπουχτάρης».
6. Παπανικολάου Ξενοφών, με το όνομα «Φόντας» και
7. Οικονόμου Βασίλη, με το ψευδώνυμο «Μπαλντούμης».
Οι πρώτοι έξι κατάγονταν από την Τσιαρίτσιανη κι ο έβδομος από το Δομένικο.

Ύστερα από λίγες μέρες και κατά την παραμονή της πρώτης ομάδας στο «Μπιχτέσι» κατατάχτηκαν κι οι Μπάλαλας Νίκος με το ψευδώνυμο «Μπαντέκος» με τον Καψάλη Θωμά, από την Τσιαρίτσιανη και οι δυο τους, που αναδείχτηκαν εξέχοντα στελέχη του Ε.Λ.Α.Σ., στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και θρύλος είχαν γίνει στον Εμφύλιο πόλεμο με τα κατορθώματα τους. Στο ίδιο χρονικό διάστημα της παραμονής της ομάδας στο «Μπιχτέσι» και προ της συνάντησης των ομάδων του άνω Ολύμπου, του κάτω Ολύμπου και του Κισσάβου, εθελοντικά κατατάχτηκαν, ένας χωροφύλακας με το ονοματεπώνυμο Κούρκουλας Ιωάννης, δραπέτης από το Σανατόριο Πέτρας, που είχε απελευθερώσει κρατούμενους άρρωστους Κομμουνιστές και τρία παιδιά από το Λιτόχωρο με το όνομα «Παπούδες», ο Παναγιώτης, ο Διονύσης κι ο Θανάσης Μανίκας από το χωριό Βλάστη. Τελευταίος κατατάχτηκε ο Αλέκος Βίδρας, φουστανελλοφόρος κι εξαίσιο παλληκάρι, από το Πολυνέρι Γρεβενών, που έδρασε ποικιλοτρόπως στον αντιστασιακό αγώνα και σκοτώθηκε στον εμφύλιο σπαραγμό στη μάχη των Γρεβενών. Έτσι η πρώτη αντάρτικη ομάδα του Ολύμπου έφτασε στους δεκαπέντε (15) αντάρτες, όλοι τους ψυχομένοι και θαρραλέοι, μαχητικοί και αποφασιστικοί, ενθουσιώδεις και φιλότιμοι, άριστοι πατριώτες και πολεμιστές και που ήταν: Ο Ξυνός, αρχηγός, ο Παπαστεργίου, ο Καραμήτσιος, ο Κηπου¬ρός, ο Πάπας, ο Φόντας, ο Οικονόμου, ο Μπαντέκος, ο Καψόλης, ο Βίδρας, ο Κούρκουλας, ο Παναγιώτης, ο Διονύσης, ο Μανίκας κι ο Μπαρμπαρούσης.

Γίνεται η συνάντηση και με τις ομάδες του Κάτω Ολύμπου και Κισσάβου στις 20 lουνίου του 1942 κι από κοινού παίρνεται απόφαση να μπουν σε δράση. Έτσι η ομάδα του Ολύμπου κάνει την πρώτη της επίσημη εμφάνιση στα Σκαμνιά Ολύμπου με τη Γαλανόλευκη και πατριωτικό τραγούδια στις 27 Αυγούστου το 1942 και στις 29/8/42 πραγματοποιεί τη δεύτερη εμφάνιση στο Πύθιο που ενθουσιάστηκαν οι κάτοικοι του. Από εκεί και πέρα άρχισε να δυναμώνει το Αντάρτικο και να γίνεται ανοιχτός και σκληρός. αγώνας.

Αν σκάψουμε τη γη, που πατούμε, θα σκοντάψουμε στα κόκκαλα των Ελλήνων, που αναστήθηκε η ΛΕΥΤΕΡΙΑ. Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ αντιπροσωπεύει ολόκληρο το ΕΘΝΟΣ. Κομμάτι αυτής είναι κι οι πρωτοπόροι αντάρτες του Ολύμπου, που έδωσάν τα νιάτα και τη ζωή τους, για τη λευτεριά και τη Δημοκρατία, για την κοινωνική πρόοδο και δικαιοσύνη, για την ανεξαρτησία και ΕΙΡΗΝΗ και που τη βιογραφία του καθένα παρακάτω αναγράφουμε.


ΞΥΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1908-1947)
(Ζωντανός - Σμόλικας)
Παιδί της λεβεντογέννας κι ανταρτομάνας Τσιαρίτσιανης ήταν. Το 1908 γεννήθηκε κι από αγροτική οικο¬γένεια κατάγονταν. Ο ίδιος, αν και τελειόφοιτος Γυμνα¬σίου, τις σπουδές του δε συνέχισε, για λόγους πο¬λιτικούς, συνέχισε το επάγγελμα του πατέρα του, ενός πατέρα ψύχραιμου κι αποφασιστικού, που υπήρξε το πρώτο θύμα των Ιταλών κατακτητών. Λέγεται μάλιστα, ότι τη μέρα που οι Ιταλοί καίγαν το σπίτι του και σαν είδε ο Μήτσιος να καίγεται ο ιδρώτας και οι οικονομίες μιας ολόκληρης ζωής, απ' το χωράφι σαν ήρθε στο χω¬ριό το δρεπάνι άρπαξε και για την Πλατεία τράβηξε να θερίσει, όποιον μπροστά του Ιταλό θα ‘βρισκε. Τότε τον θέρισαν με ριπή όπλου, ύστερα από υπόδειξη, οι Ιταλοί. Ο Νίκος με τους επτά συγχωριανούς του φυγοδικούσε, γιατί τους αναζητούσαν οι κατοχικές αρχές σαν Κομμουνιστές. Αρχικά φυλάγονταν στον Άγιο Αθανάσιο, κι ύστερα από το φόνο του Βίτκου πήραν πιο ασφαλέστερα μέτρα κι απο¬μακρύνθηκαν, στο Βαλέτσικο και στο Μπιχτέσι στη συνέχεια της Καρυάς. Από τους ίδιους τους συντρόφους τους αναδείχτηκε Αρχηγός της πρώτης Αντάρτικης ομάδας, που έδρα είχε και λημέρι στο «Μπιχτέτσι» και σαν έγινε δεκαπέντε (15) στον αριθμό, έκανε την πρώ¬τη της εμφάνιση στη Σκαμνιά στις 27/8/1942 και στη συνέχεια Πύθιο, Κοκκινοπηλό κ.λ.π. Ο Νίκος που είχε πολλές πνευματικές και διοικητικές ικανότητες και πολλά προσόντα αν¬θρωπιστικά, ήταν ιδεολόγος Κομμουνιστής, λογικός, αποφασιστικός, ψύχραιμος και τα πά¬ντα τα εκτελούσε προγραμματισμένα και μετά προσοχής. Πολλές φορές φυλακίστηκε κι εξορίστηκε. Στην Αλβανία πολέμησε γενναία στην πρώτη γραμμή με το βαθμό του Λοχία. Στα χρόνια της κατοχής σαν δυνάμωσε το κίνημα και πολλαπλασιάστηκαν οι αντάρτες, ο Νίκος στάλθηκε στο Σμόλικα να οργανώσει αντάρτικο απ' όπου πήρε και το Ψευδώνυμο «Σμόλικας». Στην αποστολή του ανταποκρίθηκε και για τη δραστηριότητά του έφτασε μέ¬χρι το αξίωμα του Καπετάνιου της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Με την απελευθέρωση για λόγους ασφαλείας στο Μπούλκες στάλθηκε. Σαν δημιουργήθηκε ο Δημοκρατικός Στρατός ξαναεπέστρεψε το 1946 και ανέλαβε τη διοίκηση του Συγκροτήματος του Ολύμπου. Το 1947 στις 22 lούλη, σκοτώθηκε στον Όλυμπο στην τοποθεσία «πηγάδια», από χειροβομβίδα που πιάστηκε σε στερεό κλαρί κι εκπυρσοκρότησε, κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του στρατού. Πάντως το κίνημα έχασε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του πρώτου αντάρτι¬κου και του δεύτερου, που ήταν ένας από τους πιο ιδανικούς λαϊκούς αγωνιστές. Το χώμα που τον σκέπασε ελαφρό ας είναι και η μνήμη του αιώνια. Το όνομά του θα γραφεί στη νεότερη ιστορία.

ΠAΠAΣΤΕΡΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ του ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (1914-1949)
(Κρινάκης - Ολυμπίσιος)
Της ανταρτομάνας Τσιαρίτσανης παιδί ήταν. Το 1914 γεννήθηκε και Κεραμοποιός στο επάγγελμα ήταν. Γυμνασιακή μόρφωση είχε κι από μαθητής Γυμνασίου ακόμα ασπάστηκε τις προοδευτικές ιδέες. Από τα πρoπολεμικά ακόμα χρόνια, αγωνίζονταν, για την καλλιτέρευση των εργαζομένων, σαν ιδεολόγος Κομμουνιστής που ήταν. Φυλακίστηκε κι εξορίστηκε πολλάκις από τη Μεταξική δικτατορία. Στον Αλβανικό πόλεμο γενναία πολέμησε στην πρώτη γραμμή με το βαθμό του Λοχία. Στα κατοχικά χρόνια, από τις πρώτες κιόλας μέρες ανα¬ζητήθηκε από τις Ιταλικές αρχές, σαν Κομμουνιστής. Για να μη συλληφθεί φυλάγονταν, όπως κι άλλοι συμπατριώτες του. Κρυψώνας αρχικά ο Άγιος Αθανάσιος Τσαριτσάνης, το Βαλέτσικο ύστερα και το Μπιχτέσι Καρυάς, όπου κι ορκίστηκε η πρώτη ομάδα του Ολύμπου. Από τους πρώτους Αντάρ¬τες του Ολύμπου ήταν. Μέσα από τις τάξεις του λαογέννητου και δοξασμένου ΕΛΑΣ πολέ¬μησε τους καταχτητές και τους εχθρούς της πατρίδας τους ντόπιους. Αγωνίστηκε ανιδεο¬τελώς, για υψηλά ιδανικά, ΛΕΥΤΕΡΙΑ, δικαιοσύνη, κοινωνική πρόοδο και ΕΙΡΗΝΗ. Με την απελευθέρωση αντί πολεμικών μεταλλίων και ηθικών αμοιβών, διώχτηκε και κυνηγήθηκε, από το μεταβαρκιζιανό Κράτος. Για να αποφύγει τα βασανιστήρια και τους ξευτελισμούς, ξαναπήρε το δρόμο του βουνού και στο Δ.Σ.Ε. εντάχτηκε από τους πρώτους. Συνέχισε τον τίμιο αγώνα κι έφτασε μέχρι το βαθμό του Ταξιάρχου. Άντρας με πάρα πολλές αρετές και προσόντα ήταν και σπάνιες ικανότητες και χαρίσματα είχε. Διακρίνονταν, για τη γρηγο¬ράδα, την αποφασιστικότητα, την ειλικρίνεια και την τιμιότητα. Απεχθάνονταν την αδικία και το μίσος, το ψέμμα και την υποκρισία. Γενικά επρόκειτο περί ολοκληρωμένου ανθρώ¬που και γεροδεμένου άντρα. Στις 18 Δεκέμβρη 1949, σε ενέδρα έπεσε και σκοτώθηκε. Τον έκλαψαν φίλοι κι εχτροί και τον θρήνησαν οι δικοί του.

ΠΑΠΑΣ ΜΗΤΣΙΟΣ του ΑΝΤΩΝΙΟΥ (1903- 1971)
(Δαντές - Ζαγοριανός)
Στην κατακαημένη Τσιαρίτσιανη γεννήθηκε το 1903. Από αγροτική οικογένεια κατάγονταν, αλλά ο ίδιος το επάγγελμα του καπνεργάτη εξασκούσε. Κομμουνιστής ιδεολόγος ήταν και για την ιδεολογία του επί διχτατο¬ρίας Μεταξά, φυλακίστηκε, εξορίστηκε, ξυλοκοπήθηκε. Στον Αλβανικό πόλεμο, στην πρώτη γραμμή πολέμησε με το βαθμό του Υπαξιωματικού Λοχία, γενναία. Από τις πρώτες μέρες της εισβολής των κατακτητών στη χώρα μας, αναζητήθηκε από την Καραμπιναρία, σαν Κομμουνιστής. Για να μη πιαστεί, φυγοδικούσε με άλλους συμπατριώτες του, μέχρι τη μέρα που ίδρυσαν την πρώτη Αντάρτικη ομάδα του Ολύμπου και που λημέριαζε στο «Μπιχτέσι» Καρυάς. Στον ΕΛΑΣ έφτασε μέχρι το αξίωμα του Συγκροτάρχη. Για την αντιστασιακή του δράση, όπως σχεδόν όλοι οι λαϊκοί αγωνιστές του ΕΛΑΣ, διώχτηκε και κυνηγήθηκε από το μεταβαρκιζιανό κράτος, αντί να επαινεθεί και μετάλλια πολέμου να του δοθούν. Ξαναπήρε το δρόμο του βουνού και στο Δ.Σ.Ε. εντάχτηκε από τους πρώτους προκειμένου να βασανιστεί και ξευτελιστεί, από τους παρακρατικούς, αν φυσικά συλλαμβάνονταν. Συνέχισε τον αγώνα για την εκπλήρωση των υψηλών δημοκρατικών ιδανικών, μέσα από τις τάξεις του Δ.Σ. Σε σύγκρουση με Εθνικά στρατεύματα, κατά τον εμφύλιο και αδελφοφάγο σπαραγμό, βαριά τραυματίστηκε «στο Καλαμάκι Αγιάς». Μεταφέρθηκε στις Σοσιαλιστικές Χώρες, όπου και πέθανε το 1971 στην Τσεχοσλοβακία, με το πικρό παράπονο, που δεν είδε να καρπο¬φορούν οι αγώνες του και δεν μπόρεσε να ξαναγυρίσει στην Πατρίδα του, που την πολυα¬γαπούσε. Ήταν τίμιος κι αθόρυβος, δίκαιος και πρόθυμος, λαϊκός αγωνιστής, με θέληση, πίστη και αυτοθυσία. Το ξένο χώμα που τον σκεπάζει, αλαφρό ας είναι και η μνήμη του αιώνια.

ΚΑΡΑΜΗΤΣΙΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ (1909-1949)
(Μπουχάρης)
Στην Ανταρτομάνα Τσιαρίτσιανη γεννήθηκε το 1909. Από αγροτική οικογένεια προέρχονταν και με τη Γεωργία ασχολούνταν. Από μικρή ηλικία δέχτηκε τις προοδευτικές ιδέες και με την ίδρυση του Κ.Κ.Ε. έγινε μέ¬λος του, μάλιστα από τα συνειδητά και ενεργητικά. Με πίστη και θέληση και τελείως εθελοντικά, ενώ τα προπολεμικά ακόμα χρόνια πάλευε, για την άνοδο των εργαζομένων και την καλλιτέρευση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπινου γενικά συνόλου. Επί Μεταξικής διxτατορίας πολλάκις φυλακίστηκε κι εξορίστηκε στα ξερονήσια του Αι-Στράτη και της Φογαλέντρου, σαν Κομμουνιστής. Αλβανομάχος ήταν και παλληκαρίσια πολέμησε τον ξένο φασισμό. Με την εισβολή των κατακτητών στη χώρα μας αναζητήθηκε από τις Ιταλικές αρχές σαν Κομμουνιστής και με άλλους συμπατριώτες του, που αναγκάστηκαν να κρύβονται για να μη συλληφθούν, από τους Καραμπινέρους. Οι λίγοι καταζητούμενοι φυγόδικοι, που όλοι από την Τσαριτσάνη ήταν, πλην του Οικονόμου, αργότερα οπλίστηκαν, ώστε σε περίπτωση κιν¬δύνου ν' αμύνονται. Έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη αντάρτικη ομάδα, που αρχικά ήταν επτά και λίαν συντόμως έγιναν δέκα πέντε και που ορκίστηκαν στο «Μπιχτέσι» Ολύμπου, όπου είχαν και το μόνιμο λημέρι. Σαν πρωτοαντάρτης πολλές ήταν οι προσφερόμενες αντιστα¬σιακές του Υπηρεσίες. Με την απελευθέρωση, ξανακυνηγήθηκε, από τις Ελληνικές τώρα αρχές του Μεταβαρκιζιανού Κράτους, αντί επαίνων και μεταλλικών πολεμικών μεταλλίων, για τις προσφερόμενες αντιφασιστικές υπηρεσίες. Το δρόμο του βουνού ξαναπήρε, για ν' αποφύγει τους ξευτελισμούς και τα βασανιστήρια από ενόπλους παρακρατικούς, που ανε¬ξέλεγκτα δρούσαν εκείνη την εποχή, ίσως και με την συγκατάθεση της εκάστοτε τότε Κυ¬βέρνησης. Στο Δημοκρατικό στρατό εντάχτηκε και τον τίμιο αγώνα συνέχισε, για την εκ¬πλήρωση των υψηλών Δημοκρατικών ιδανικών. Για τη δραστηριότητά του έφτασε μέχρι το αξίωμα του Συγκροτάρχη. Στις 9 lούλη είχε έρθει στην Τσαριτσάνη για ειδική σοβαρή απο¬στολή, με κατεύθυνση προς Γκρουτζιόβαλη. Την επομένη στις 10/7/1947 βρέθηκε κυκλωμέ¬νος από στρατεύματα, στα μαντριά του Μπάκου. Στην προσπάθεια του να φύγει, βαριά τραυματίστηκε. Προκειμένου να πέσει στα χέρια του εχθρού, αφού έκαψε το αρχείο του αυτοκτόνησε με τη χειροβομβίδα, που για τέτοιο σκοπό την κρατούσε. Ήταν πολύ θαρρα¬λέος και ψύχραιμος, δίκαιος και τίμιος, λογικός και πονετικός, με πολλές διοικητικές ικα¬νότητες και προσόντα. Γενναίος άντρας, γεροδεμένος και παληκάρι, γεμάτος ανθρωπιά και καλοσύνη. Έτσι μέσα στη λαίλαπα του εμφυλίου σπαραγμού αδικοχάθηκε ένα ακόμα λαϊκό στέλεχος από τα σπάνια, ο Αντώνης Καραμήτσιος. Δόξα και τιμή.

ΚΗΠΟΥΡΟΣ ΚΩΣΤΑΣ του ΣΠΥΡΟΥ (1911 - 1985)
(Ψηλός - Μετσοβίτης)
Αγνό παιδί της λεβεντογέννας Τσιαρίτσιανης ήταν, Το 1911 γεννήθηκε. Από αγροτική και δημοκρατική οι¬κογένεια κατάγονταν. Ο ίδιος το επάγγελμα του ξυ¬λουργού επαγγέλονταν. Γυμνασιακές γνώσεις είχε και εμφορούνταν από προοδευτικές ιδέες. Την Κομμουνι¬στική ιδεολογία από νέος ακόμα την ασπάστηκε και μέ¬λος του ΚΚΕ ήταν. Πολεμιστής του Αλβανικού πολέ¬μου διετέλεσε και μάλιστα με δράση, γιατί ήταν πολέ¬μιος του ντόπιου και ξένου φασισμού. Αμα κατάρρευσε το μέτωπο, στο χωριό του σώος επέστρεψε και φυλήσυ¬χα άρχισε να δουλεύει για να ανορθώσει τα καταστρα¬μένα οικονομικά. Όμως οι Ιταλικές αρχές σαν εγκαταστάθηκαν από τις πρώτες κιόλας μέρες άρχισαν να αναζητούν, πολλούς Κομμουνιστές, που είχαν καταδωθεί ασφαλώς από ντόπιους προδότες και συνεργάτες. Μεταξύ αυτών ήταν κι ο Κώστας Kηπουρός. Μαζί με τους άλλους συγχωριανούς του αρχικά στον Άγιο Αθανάσιο λημέριαζαν. Με το φόνο του Βίτκου πήραν πιο ασφαλή μέτρα και στο Βαλέτσικο πήγαν και στη συνέχεια, στο «Μπιχτέσι» Καρυάς. Για να αμύνονται σε περίπτωση συνάντησης με τον εχθρό οπλίστηκαν ύστερα από απόφαση της Noμαρxιακής του Κόμματος. Έτσι δημιουργήθηκε η πρώ¬τη αντάρτικη ομάδα που αριθμούσε εφτά μόνο νοματαίους, έξι από την Τσαριτσάνη κι ο Οικονόμου Βασίλης από το Δομένικο. Όταν έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στη Σκαμνιά στις 27/8/1942 ήταν 15. Ήταν πολύ δραστήριος και αποφασιστικός, πρόθυμος και λογικός, με πάρα πολλές διοικητικές ικανότητες και προσόντα. Στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα Καπετάνιος Συντάγματος της 8ης Μεραρχίας ήταν. Μετ' απελευθερωτικά, αντί πολεμικών, μεταλλίων και επαίνων, για τις προσφερόμενες και πάμπολλες υπηρεσίες του, διώχτηκε, και κυνηγήθηκε από το μεταβαρκιζιανό Κράτος. Αναγκάζεται και παίρνει το δρόμο του βουνού πάλι, προκειμένου να πέσει στα χέρια των νεοφασιστών και βασανιστεί και ξευτελιστεί, Συνέχισε τον αγώνα για τα δημοκρατικό ιδεώδη, για κοινωνική πρόοδο και ευημερία, για Εθνική Ανεξαρτησία και παγκόσμια ΕΙΡΗΝΗ, Με τη διάλυση του Δημοκρατικού Στρατού, που επιτελάρχης Ταξιαρχίας ήταν, πέρασε στις Σοσιαλιστικές χώρες, Ξαναήρθε στην πατρίδα σαν Πολιτικός Πρόσφυγας. Πέθανε στη Λάρισα το 1985 κι ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του κατ' επιθυμία του. Το όνομά του αξέχαστο θα μείνει και στη νεότερη Ιστορία ασφαλώς θα γραφεί. Οι επερχόμενες γενιές ας παραδειγματιστούν από τους αγώνες του, που ανι¬διοτελώς πρόσφερε για το ανθρώπινο σύνολο και καλό. Το χώμα που τον σκέπασε ας είναι αλαφρό και η μνήμη του αιώνια.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝ του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (1912 - 1949)
(Φόντας)
Στην Ξακουσμένη και Δοξασμένη Τσιαρίτσιανη γεννήθηκε το 1912. Αγροτόπαιδο ήταν και είχε Γυμνασιακές γνώσεις. Τις προοδευτικές ιδέες, από νεανική ακόμα ηλικία, τις απόκτησε. Μέλος του Κ.Κ.Ε. ήταν κι αγωνίζονταν από τα προπολεμικά χρόνια για την καλλιτέρευση της εργατικής τάξης και γενικά του ανθρωπίνου συνόλου. Με την κήρυξη του Ελληνο- Ιταλικού πολέμου στην πρώτη γραμμή βρέθηκε. Με το βαθμό του Λοχία πολέμησε γενναία, για να μη σκλαβωθεί η Πατρίδα μας, που υπεραγαπούσε και να μην καθίσει στο σβέρκο μας ο ξένος και ντόπιος φασισμός. Με την κατάρρευση του πολέμου στο σπίτι του ξαναγύρισε και με τις αγροτικές του ασχολίες, για την ανόρθωση των καταστραμμένων οικονομικών, άρχισε να ασχολείται. Όμως οι καταχτητές τον αναζήτησαν από τις πρώτες κιόλας μέρες της κατοχής σαν Κομμουνιστή. Τα κατάλληλα μέτρα διαφύλαξης πήρε και με άλλους συμπατριώτες του φυγοδικούσε. Για να αμύνονται σε περίπτωση κινδύνου, οπλίστηκαν και έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη ανταρτοομάδα, που λημέρι είχε στο «Μπιχτέσι» Καρυάς Ολύμπου και που ένα από τα βασικά ιδρυτικά μέλη ήταν κι ο Φόντας. Για την απόκτηση της λευτεριάς και τα δημοκρατικά ιδεώδη πάλεψε μέσα από τις τάξεις του ένδοξου και λαογέννητου ΕΛΑΣ που έφτασε μέχρι το αξίωμα του Συγκροτάρχη. Με την απελευθέρωση κυνηγήθηκε και διώχτηκε. Στο Δ.Σ.Ε. από τους πρώτους εντάχτηκε και τον αγώνα συνέχισε. Μέχρι Δ/τής Τάγματος του Αρχηγείου Κόζια¬κα. για τις διοικητικές του ικανότητες αναδείχτηκε. Στο «Μαλιμάδι» σε φονική μάχη σκο¬τώθηκε το 1949. Ήταν ένας από τους πιστούς, τίμιους λαϊκούς αγωνιστές, ο Φόντας, μαχητικός, φιλότιμος, λογικός, συνειδητός και πολύ αποφασιστικός και πονετικός. Το χώμα που τον σκεπάζει ας είναι αλαφρό και η μνήμη του αιώνια.

ΟIΚΟΝΟΜΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ του ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ (1911 - 1946)
(Μπαλντουμης)
Γεννήθηκε το 1911 στο Δομένικο Ελασσόνας. Από Αρχοντική οικογένεια προέρχονταν και Δήμαρχος Δομενίκου ο πατέρας του ήταν. Σαν τελείωσε το Γυμνάσιο, δε συνέχισε τις σπουδές του και εισπράκτορας στα λεωφορεία εργάζονταν. Για τις προοδευτικές του ιδέες, που από μαθητής Γυμνασίου είχε, συλλαμβάνεται από την ασφάλεια Λάρισας το Μάρτη του 1940 και φυλακίζεται για δυο μήνες. Μετά την αποφυλάκιση, σε δικό του Ταξί εργάζεται και στη γραμμή Λάρισα- Ελασσόνα, μέχρι τη μέρα της κήρυξης του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου. Επιστρατεύεται στον Αλβανικό Πόλεμο και γενναία στην πρώτη γραμμή του μετώπου πολεμάει. Με την κατάρρευση του μετώπου, ξαναγυρίζει στο σπίτι του κι άρχισε να δουλεύει, για να ανορθώσει τα καταστραμμένα του οικονομικά. Οι Ιταλοί κατακτητές τον αναζητούν σαν Κομμουνιστή από τις πρώτες κιόλας μέρες της εγκατάστασής τους. Δεν τον βρίσκουν, γιατί πήρε τα προφυλακτικά μέτρα και κρύβονταν. Για εκδίκηση και φοβισμό έκαψαν το σπίτι του και το αυτοκίνητό του. Το 1942 συναντήθηκε και με άλλους Τσιαριτσιανιώτες φυγόδικους και σχηματίζουν την πρώτη Αντάρτικη ομάδα με αρχηγό το Ν. Ξυνό. Σαν μεγάλωσε η ομάδα το Βασίλη τον έστειλαν στην Οξυά για να δημιουργήσει Αντάρτικο. Όπως κι έγινε. Αναδείχτηκε μεγάλο στέλεχος του ΕΛΑΣ. Με την απελευθέρωση ξαναδιώχτηκε και φυλακίστηκε. Για να αποφύγει τους ξευτελισμούς και τα βασανιστήρια, ξαναβγήκε στο βουνό. Στις 20 lούλη το 1946 πηγαίνο¬ντας στο Μοναστήρι «Τσιούμα» του Μ. Eλευθεροχωρioυ, έπεσε σε ενέδρα χωροφυλάκων, που τον σκότωσαν, ύστερα από φριχτά βασανιστήρια. «Μπαλντούμης» λεγόταν στο ψευδώ¬νυμο. Ήταν τίμιος και δίκαιος αγωνιστής. ψύχραιμος κι αποφασιστικός, λογικός και ενθουσιώδης, με πολλές ικανότητες και προσόντα. Αιώνια του η μνήμη και τ' όνομα του αθάνατο θα μείνει.

ΜΠΑΛΑΛΑΣ ΝΙΚΟΣ του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (1916 - 1949)
(Μπαντέκος)
Παιδί της Ανταρτομάνας καί λεβεντογέννας Τσιαρίτσιανης ήταν ο Νίκος. Από αγροτική οικογένεια προέρ¬χονταν και το έτος 1916 είχε γεννηθεί. Πολεμιστής του Αλβανικού πολέμου ήταν και στο ιππικό υπηρετούσε. Από μικρός ακόμα είχε ασπαστεί τις προοδευτικές ιδέες. Ο πατέρας του Μακεδονομάχος ήταν. Εργατικός και φιλότιμος, πρόθυμος και ευγενικός ήταν και πολύ δίκαιος και ειλικρινής. Διακρίνονταν για την αποφασιστικότητα και μαχητικότητα, για την ψυχραιμία και τόλμη. Πρώτος έμπαινε στη μάχη και τελευταίος υποχωρούσε. Πάντα νικητής έβγαινε στις μάχες, γιατί είχε στρατηγικές ικανότητες και παλληκαροσύνη. Μετρίου αναστήματος ήταν, αλλά γεμάτος στο σώμα, με τετραγωνισμένες πλάτες και γερό στήθος. Γρήγορος στο περπάτημα και ευκίνητος. Ήταν προικισμένος με πολλά ψυχικά χαρίσματα και σπάνιες ικανότητες κι αρετές. Με την εισβολή των κατακτητών στη χώρα μας, με τους πρώτους αντάρτες βγήκε στο βουνό. Γενναία πολέμησε τον κατακτητή και τους ντόπιους προδότες, στα κατοχικά χρόνια και μεγάλη και πλούσια ήταν η αντιστασιακή του δράση. Με την απελευθέρωση, αντί πολεμικών μεταλλίων, διώχτηκε και κυνηγήθηκε, από το μεταβαρκιζιανό κράτος. Στο Δ.Σ.Ε. εντάχτηκε κι έφθασε μέχρι το βαθμό του Διοικητή Ταξιαρχίας. Θρύλος είχε γίνει Πανελλαδικά, για τις στρατηγικές του ικανότητες και τις περίλαμπρες νίκες. Τον θαύμαζαν και πολύ τον υπελόγιζαν οι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού, που από σχολές πολέμου προέρχονταν. Το 1949, παρά τις αντιρρήσεις του, στάλθηκε στα ενδότερα της Θεσσαλίας, για ειδική αποστολή. Εγκλωβίστηκε, από πολυάριθμο στρατό στην τοποθεσία «Λυκοκρέμα¬σμα» Σαμαρίνας, όπου διαλύθηκε η Ταξιαρχία του κι ο ίδιος βαριά τραυματισμένος πιάστη¬κε αιχμάλωτος. Τρις σε θάνατο καταδικάστηκε από το Στρατοδικείο Λάρισας. Εκτελέστηκε στο Μεζούρλο το 1949 με τη γυναίκα του. Το όνομά του αθάνατο θα μείνει.

ΚΑΨΑΛΗΣ ΘΩΜΑΣ του ΙΩΑΝΝΟΥ (1916 - 1947)
Της Ανταρτομάνας Τσιαρίτσιανης παιδί ήταν. Γεννήθηκε το 1916 κι από αγροτική οικογένεια προέρχονταν. Ο ίδιος δεν προτίμησε το επάγγελμα του Γεωργού, αλλά του εργάτη. Από νεανική ακόμα ηλικία δέχτηκε τις προοδευτικές ιδέες, για τις οποίες κι ανιδιοτελώς αγωνίζονταν. Στα απόκρημνα βουνά της Αλβανίας πολέμησε τον lταλικό φασισμό γενναία, σαν πολυβολητής όπου και τραυματίστηκε στο Μπόγραδετς. Με τη λήξη του πολέμου αναζητήθηκε από τις Ιταλικές αρχές, που καταχτητές ήταν, σαν Κομμουνιστής. Φυγοδικούσε μ’ όλους συμπατριώτες του, οπότε εντάχτηκε στην πρώτη του Ολύμπου ανταρτοομάδα. Μεγάλη και πλούσια ήταν η αντιστασιακή του δράση και πάρα πολλές οι μάχες που πήρε μέρος. Το φόβητρο των καταχτητών της περιφέρειας Ελασσόνας είχε καταντήσει κι ο τιμωρός των προδοτών και χαφιέδων, των Λεγεωναρίων και Γκεσταπιτών. Μετά την Απελευθέρωση στο χωριό του ξαναγύρισε, για να συνεχίσει την ειρηνική του ζωή και την οικονομική του κατάσταση να καλλιτερεύσει. Όμως διώχτηκε και κυνηγήθηκε άγρια από το μεταβαρκιζιανό κράτος, αντί να του δοθούν πολεμικά μετάλλια πολλά και εύφημες μνείες, για τις πολλές του υπηρεσίες που προσέφερε, για την απόκτηση της λευτεριάς, τη λαϊκή δικαιοσύνη, την κοινωνική και οικονομική πρόοδο και την παγκόσμια ΕΙΡΗΝΗ. Αναγκάστηκε προκειμένου να πέσει στα χέρια των παρακρατικών, που θα τον βασάνιζαν και θα τον ξευτέλιζαν γιατί όχι και θα τον εξαφάνιζαν, να ξαναπάρει το δρόμο του βουνού, όπου συνέχισε τον αγώνα για την εκπλήρωση των υψηλών ιδανικών της Δημοκρατίας. Κανονικός στο ανάστημα και φαρδυπρόσωπος ήταν ο Θωμάς, με καστανά μάτια και κοκκινωπά μαλλιά, σμιχτοφρύδης και δασύ μουστάκι. Ασύγκρητος στην ψυχραιμία και το θάρρος, στην τόλμη κι αποφασιστικότητα, κι ασυναγώνιστος στη γρηγοράδα και φιλοτιμία, στην ταχύτητα και προθυμία. Διακρίνονταν για την ειλικρίνεια και δικαιοσύνη, και για τον ενθουσιασμό κι αυθορμησία. Κοντολογίς ο Θωμάς ήταν παλληκάρι με πολλά προσόντα και ικανότητες διοικητικές, γι' αυτό κι έφτασε να διοικεί καταδικό του Συγκρότημα. Θρύλος της Περιφέρειάς μας στα εμφυλιοπολεμικά χρόνια είχε καταντήσει. Όμως ο χάροντας ζήλεψε την λεβεντιά του και την παλληκαριά και καρτέρι τον έστησε, στις 14 Φλεβάρη του 1947, στο «Ασμάκι» Στεφανοβούνου, όπου σε ενέδρα τον σκότωσαν ΜΑΥδες. Τον άδικο χαμό του τον έκλαψε όλη η περιφέρεια κι έξω απ' αυτήν. Τέτοιες φυσιογνωμίες λίγες γεννιόνται. Στα τριάντα ένα του, νέος ακόμα και νεοπαντρεμένος ήταν όταν έφυγε για πάντα απ' αυτόν τον κόσμο ο Θωμάς. Το όνομά του αθάνατο θα μείνει και θα περάσει στη νεότερη Ιστορία. Τους αγώνες και την ανδρειοσύνη του, ας τα έχουν για παράδειγμα οι μελλούμενες γενιές.

ΒΙΔΡΑΣ ΑΛΕΞΗΣ ΤOΥ ΙΩΑΝΝΟΥ (1919 - 1947)
(Διάκος)
Στο Πολυνέρι Γρεβενών γεννήθηκε το 1919. Γιος του Γιάννη και της Γιαννούλας ήταν, που ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Ο ίδιος προτίμησε το επάγγελμα του κτίστη να εξασκεί. Στον Αλβανικό Πόλεμο γενναία πολέμησε στην πρώτη γραμμή, Με την κατάρρευση του μετώπου. δεν πρόλαβε να καλοκάτσει στο σπιτικό του και από ης κατοχικές αρχές πιάστηκε και κλείστηκε στις φυλακές της Λάρισας. Όταν τον μετέφερvαν με άλλους φυλακισμένους στην Κοζάνη για δίκη, ο Αλέκος, που διακρίνονταν για το θάρρος και την τόλμη του, πήδησε απ' το αυτοκίνητο και δραπέτευσε, Εκείνη την εποχή ήταν φυγόδικοι και οι Τσαριτσανιώτες, στους οποίους κατέφυγε και ήταν από τους πρώτους αντάρτες του Ολύμπου. Ήταν περήφανος άντρας και ψύχραιμος ο Αλέκος. Η φουστανέλλα τον έκαμνε πιο λεβέντη, πιο παλληκάρι. Δεν είχε ταίρι στη γρηγοράδα και στην αποφασιστικότητα, ούτε στο φιλότιμο και στην προθυμία. Πρώτος έμπαινε στη μάχη και τελευταίος έφευγε. Στο σημάδι δεν υπήρχε δεύτερος. Κανονικού αναστήματος ήταν, γεροδεμένος και σφιχτός άντρας, σγουρά είχε μαλλιά και αστραποβόλα μάτια και τα σταυρωτά στο στήθος άρματα, περίσσια ομορφιά και χάρη του ‘διναν. Με πάμπολλα ψυχικά χαρίσματα ήταν προικισμένος και πολλές είχε ικανότητες και πρoσόντα διοικητικά και πολιτικά. Με την απελευθέρωση διώχτηκε και κυνηγήθηκε, όπως όλοι οι αγωνιστές. Στο Περιβόλι σε ρήξη με τους Γεωργουλαίους ήρθε και προκειμένου, σε δεσμά να πέσει και ξευτελισμούς, προτίμησε να ξαναπάρει το δρόμο του βουνού. Τόσο στην κατοχή όσο και στον εμφύλιο, πάλεψε για τα ιδανικά. Σκοτώθηκε στη μάχη των Γρεβενών στις26 Ιούλη το 1947 από αδελφικό βόλι. Αιώνια του η μνήμη.

KOΥPKOΥΛΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ του .........
Από την Κέρκυρα κατάγονταν. Χωροφύλακας υπηρετούσε στο Σανατόριο της Πέτρας. Τους πολιτικούς κρατούμενους Κομμουνιστές, Θέο, Ιωαννίδη και ……, πού ήταν στελέχη του ΚΚΕ φύλαγε. Με την κατάρρευση του μετώπου, σαν οι Γερμανοί πήγαν να παραλά¬βουν το Σανατόριο, με όλα τα υλικά και τους κρατούμενους ασφαλώς, ο Γιάννης σκέφτηκε πατριωτικά. Πάλεψε μέσα του η ευσυνειδησία με την ασυνειδησία, η τιμιότητα με την ατιμία, η φιλοπατρία με την απατριδοσύνη και νίκησαν η ευσυνειδησία, η τιμιότητα και η φιλοπατρία κι έπραξε το καθήκον του, που η καρδιά του τον διέταξε. Τα ιστορικά διδάγματα και τα θρησκευτικά από τα σχολικά του χρόνια, αναμόχλευσαν τη συνείδησή του κι έπραξε αυτό που έπρεπε, σαν Ελληνας. Προκειμένου να παραδώσει τους Κομμουνιστές πολιτικούς κρατουμένους στους Γερμανούς κατακτητές, τους άφησε ελεύθερους, που πήραν ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση, για την απελευθέρωση και για τα υψηλά ιδανικά της δημοκρατίας. Ο Γιάννης που άλλος δρόμος δεν τον περίμενε, γιατί άμα στα χέρια των κατακτητών έπεφτε ή των συνεργατών τους χαφιέδων και προδοτών, θα τον εκτελούσαν οπωσδήποτε εν ψυχρώ και με βασανιστήρια, πήρε τον τίμιο δρόμο του βουνού, που κάθε τίμιος Ελληνας θα έκαμνε. Στον Όλυμπο τράβηξε και από τους πρώτους αντάρτες κατατάχτηκε στην ομάδα του Ξυνού, που στο Μπιχτέσι Καρυάς εκείνη την εποχή είχε το λημέρι. Κατά πληροφορίες παλληκαρίσια αγωνίστηκε και αναδείχτηκε στρατιωτικό στέλεχος στον ΕΛΑΣ. Ύστερα από την απελευθέρωση τι απέγινε στοιχεία δεν έχουμε. Ήταν μελαχροινός, ψηλός και πολύ δραστήριος. Είχε πολλά διοικητικά και ψυχικά προσόντα. Με την ίδρυση της Εθνικής Πολιτοφυλακής Διοικητής της Διοίκησης Βελεστίνου διετέλεσε. Αν ζει καλή του η ώρα. Αν πέθανε ή σκοτώθηκε στον εμφύλιο, αιώνια του η μνήμη.

ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΥΣΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ του .........
Κατάγονταν από το Λιβάδι Ελασσόνας. Σύμφωνα με τα γραφέντα του αείμνηστου Κώστα Κηπουρού, που ήταν από την Τσαριτσάνη κι από τους πρώτους αντάρτες του Ολύμπου, σχετικά με την πρώτη Ανταρτοομάδα του Ολύμπου, γράφει στο Περιοδικό της Εθνικής Αντίστασης (συλλογή 35ης ΜΑΗΣ 1983), ότι ο Βασίλης ήταν δραπέτης των φυλακών κι έμοιαζε με παλιό ληστή. Συναντήθηκαν στην τοποθεσία «Σιάπκα» , όπου και προσχώρησε στην ομάδα, χωρίς καμμιά αντίρρηση. Λέγεται μάλιστα ότι καθ' όλη τη διάρκεια του ένοπλου Αντιστασιακού αγώνα εναντίον των Γερμανο-Ιταλών κατακτητών και των ντόπιων προδοτών, ο Βασίλης έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον κι είχε εξελιχθεί ένας από τους καλλίτερους πολεμιστές και τίμιους λαϊκούς αγωνιστές, με ευσυνειδησία και πειθαρχία, αφήνοντας κατά μέρος τις νοοτροπίες που είχε.

ΜΑΝΙΚΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ του ...........
Κατάγονταν από την Πτολεμαΐδα (Βλάστη). Βοσκός ήταν και διώκονταν απ' τα αποσπάσματα της Χωροφυλακής. Στο ίδιο περιοδικό και στην ίδια σελίδα (41) αναφέρεται το όνομά του από τον Κηπουρό. Μάλιστα λέει ότι μετά την ένταξή του στην πρώτη ανταρτοομάδα έφερε και το παιδί του που ήταν μικρό, αλλά όμορφο και ξανθό. Κι επειδή ήταν ξανθό ο Φόντας το ονόμασε Γερμανάκι, που το ψευδώνυμό του έμεινε σ' όλη του τη ζωή. Κι ο Μανίκας κατά τα λεχθέντα συμπολεμιστών του ανταρτών είχε εξελιχτεί σε άξιο πολεμιστή του ΕΛΑΣ με πλούσια .δράση κατά των κατακτητών. Κανένας δε γνωρίζει τι απέγινε ύστερα από την απελευθέρωση. Καλή του ώρα αν ζει, κι αν πέθανε ή σκοτώθηκε αιώνια του η μνήμη.

.........ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ του .........
Από το Λιτόχωρο κατάγονταν, όπως αναφέρει ο Κηπουρός στο ίδιο περιοδικό και στη σελίδα 40. Από τα αποσπάσματα της χωροφυλακής διώκονταν, μαζί με τον πατριώτη του Διονύση και το Θανάση Μανίκα από τη Βλάστη (Σαρακατσάνος) και που αργότερα στο αντάρτικο έγιναν γνωστοί με το όνομα «Παππούδες». ΕΨαχναν και μας βρήκαν στο λημέρι λέει ο Κώστας, όπου και τους προσλάβαμε στην ομάδα. Είχαν αφημένα τα μαλλιά και γένια. Είχαν δεμένες κορδέλλες στο κεφάλι και ήταν εζοπλισμένοι καλά, με σταυρωτές ραμαθιές από σφαίρες μυδραλίου στα στήθια. Ηταν στρατιωτικά ντυμένοι κι έφερναν μαζί τους κυάλια. Ο Παναγιώτης πολέμησε σαν λοχίας στη Μικρά Ασία. Τα σταυρωτά φυσίγγια τα χάρισε στο Θωμά ΚαΨάλη λέει ο Κώστας. Ήταν 45 ετών και στο Αντάρτικο διακρίθηκε. Για τις πολλές του διοικητικές του ικανότητες και προσόντα, τοποθετήθηκε διοικητής συγκροτήματος. Σκοτώθηκε σε μάχη με τους Γερμανούς.

........ΔΙΟΝΥΣΗΣ του ...........
Κι ο Διονύσης από το Λιτόχωρο κατάγονταν και μαζί με τον Παναγιώτη και Μανίκα στην πρώτη ανταρτοομάδα στο Μπιχτέσι Καρυάς εντάχτηκε. Διωκόμενος από τα αποσπά¬σματα της χωροφυλακής ήταν, όπως και οι σύντροφοί του, όπως παραπάνω αναφέρουμε. Μέσα στην πορεία του αγώνα για τη λευτεριά, πολλές ικανότητες και προσόντα έδειξε ότι κατείχε. Αξιο παλληκάρι αναδείχτηκε και φοβερός πολεμιστής. Καμμία πληροφορία δεν έχουμε ούτε στοιχεία, τι απέγινε ύστερα από την απελευθέρωση. Αν μεν ζει ας είναι η ώρα η καλή, αν όμως πέθανε ή σκοτώθηκε, το χώμα που τον σκέπασε αλαφρό ας είναι και η μνήμη του αιώνια.
 
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Δημήτρης Ράπτης
Το κείμενο και τα βιογραφικά των αγωνιστών που συμμετείχαν στην πρώτη ανταρτοομάδα του Ολύμπου προέρχονται από σχετικό φυλλάδιο που εξέδωσε παλαιότερα το παράρτημα Ελασσόνας της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (Π.Ε.Α.Ε.Α.)

Read more...

Για το Νίκο Μπάλαλα (Μπαντέκο)

Στο φύλλο του Οκτώβρη του 2007 η ΠΕΑΕΑ Ελασσόνας δημοσίευσε στην εφημερίδα «Τσαριτσάνη» ένα σημείωμα του Τριαντάφυλλου Γεροζήση με τον τίτλο «Ο Νίκος και η Ευτυχία». Το κείμενο αναφέρονταν σε έναν θρύλο της αντίστασης, τον Τσαριτσανιώτη λαϊκό ήρωα, ταξίαρχο του Δημοκρατικού Στρατού Νίκο Μπάλαλα (Μπαντέκο) και στη γυναίκα του Ευτυχία.

Επανερχόμαστε στη θρυλική αυτή μορφή δίνοντας στο φως της δημοσιότητας μια σπάνια φωτογραφία που τραβήχτηκε μόλις λίγους μήνες πριν τη σύλληψη αυτού και της γυναίκας του. Στη φωτογραφία που τραβήχτηκε στο Καρπενήσι το Φλεβάρη του 1949 εικονίζονται από αριστερά η σύζυγος του Νίκου Μπάλαλα, Ευτυχία Σδρόλια, ο συνταγματάρχης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας Νίκος Μπάλαλας (Μπαντέκος), ο αντισυνταγματάρχης Κώστας Γκριτζώνας, επίτροπος της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, ο αντισυνταγματάρχης του ΔΣΕ Στάθης Καραγιώργης και ο Ζαχαρίας Μπολασίκης.

Ο Νίκος Μπάλαλας γεννήθηκε το 1916 στην Tσαριτσάνη και ανήκε σε πολυμελή, φτωχή, εργατοαγροτική οικογένεια, με τρεις αδελφές και έναν ακόμη αδελφό. «Ο μικρός Νίκος ήταν χαρακτήρας ζωηρός, ατίθασος, έξυπνος, καλόκαρδος, αλλά μάθαινε μόνο ό,τι τον ενδιέφερε, ενώ μιλούσε όμορφα, είχε το χάρισμα του λόγου και της πειθούς. Αν η οικογένειά του είχε τα οικονομικά μέσα θα μπορούσε άνετα να σπουδάσει ακόμα και στο Πανεπιστήμιο» διηγιόταν μετά τον εμφύλιο ο δάσκαλός του στο Δημοτικό Σχολείο της Τσαριτσάνης Χρ. Παπαλεξίου. Πριν ακόμα τελειώσει το Δημοτικό έκανε διάφορες δουλειές: τσομπάνης, αγρότης, εργάτης.

Έρχεται σε επαφή με πρωτοπόρους κομμουνιστές και γίνεται μέλος της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ), όπου πολιτικοποιείται και αποκτά καθαρή ταξική συνείδηση. Με το ξέσπασμα του πολέμου επιστρατεύεται και λαβαίνει μέρος στον ελληνοιταλικό πόλεμο, πολεμώντας στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Το 1942 γίνεται μέλος του ΚΚΕ και συμμετέχει στον πρώτο αντιστασιακό πυρήνα της περιοχής, την ηρωική πρώτη ανταρτομάδα του Ολύμπου. Την ένοπλη αυτή ομάδα συνέστησαν με εντολή του Θεσσαλικού Γραφείου του ΚΚΕ διωκόμενα μέλη του Κόμματος και της ΟΚΝΕ και συγκεκριμένα οι Νίκος Ξυνός (Σμόλικας), αρχηγός της πρώτης ανταρτομάδας και κατοπινά καπετάνιος Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, Λευτέρης Παπαστεργίου (Κρινάκης ή Ολυμπίσιος), μετέπειτα ταξίαρχος στον ΔΣΕ, Μήτσιος Πάπας (Δαντές ή Ζαγοριανός), αργότερα πολιτικός επίτροπος του ΕΛΑΣ, Kώστας Κηπουρός (Mετσoβίτης), αργότερα επιτελάρχης Μεραρχίας, Καραμήτσιος Αντώνης (Μπουχάρης), αργότερα συγκροτάρχης, Παπανικολάου Ξενοφών (Φώντας) στη συνέχεια συγκροτάρχης, Οικονόμου Βασίλης (Μπαλντούμης) απ’ το Δομένικο, μετέπειτα πολιτικός επίτροπος στον ΕΛΑΣ, Καψάλης Θωμάς, λοχαγός στον ΔΣΕ, Κώστας Κλ. Κηπουρός, ταγματάρχης του ΔΣΕ, και ο Νίκος Μπάλαλας.

Οι στρατιωτικές και ηγετικές του ικανότητες τον αναδεικνύουν σύντομα σε ομαδάρχη, διμοιρίτη, καπετάνιο λόχου και λοχαγό του ΕΛΑΣ. Τον Ιούνη του 1943 ο Μπαντέκος, συνδιοικητής τμήματος του ΕΛΑΣ μαζί με τον Ανδρέα Μπεζεριάνο, τότε υπολοχαγό της Σχολής Ευελπίδων και τον Νίκο Πάικο χτύπησαν και εξόντωσαν ολοκληρωτικά μια γερμανική φάλαγγα στα στενά του Σαρανταπόρου. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 118 νεκροί. 122 τραυματίες και 129 αυτοκίνητα καμένα.

Αφού ξεφεύγει από τις μοναρχοφασιστικές συμμορίες που δρουν μετά την κατοχή, κατατάσσεται με εντολή του Κόμματος στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας το 1946 με το βαθμό του ταγματάρχη. Αργότερα με Διατάγματα της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης προάγεται σε αντισυνταγματάρχη, συνταγματάρχη και διοικητή της 192ης Ταξιαρχίας της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ.

Η Ευτυχία Σδρόλια γεννήθηκε το 1926 στο χωριό Κανάλια Καρ¬δίτσας. Τελείωσε το Δημοτι¬κό Σχολείο και νεαρή κοπέλα μπαίνει στην ΕΠΟΝ. Το 1947 τμήματα του ΔΣΕ μπαίνουν στο χωριό της και αρκετοί νέοι και νέες, μεταξύ των οποίων και η Ευτυχία, κατατάσσονται στον ΔΣΕ. Αργότερα σε μια επιχείρηση, η Ευτυ¬χία γνωρίζει τον Νίκο Μπάλαλα με τον λίγο αργότερα παντρεύονται στο χωριό Σπαρμός.

Η Ταξιαρχία του Μπαντέκου έλαβε μέρος στις επιχει¬ρήσεις κατάληψης της Καρδίτσας το Δεκέμβρη του 1948 και του Καρπενησιού τον Φλεβάρη του 1949. Τον Μάη- Ιούνη του 1949 η 1η Μεραρχία του ΔΣΕ με δυο Ταξιαρχίες, την 123η και την 192η, με αδιάκοπες πορείες και μάχες περνά στο Γράμμο. Τότε το Γενικό Αρχηγείο αποφασίζει να ανασυγκρoτήσει την 2η Μεραρχία, στέλνοντας αρχικά την 108η Ταξιαρχία στην περιοχή των Αγράφων και στη συνέχεια την 192η Ταξιαρχία με διοικητή τον Μπαντέκο, επί¬τροπο τον αντισυνταγματάρ¬χη Στάθη Καραγιώργη και επι¬τελάρχη τον αντισυνταγμα¬τάρχη Στ. Μανίκα.

Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης αυτής το τμήμα του Μπαντέκου, κάτω από αδιευ¬κρίνιστες συνθήκες, καθυ¬στέρησε στην κίνησή του και κυκλώθηκε στην τοποθεσία «Λυκοκρέμασμα». Εκεί η Ευτυχία τραυματί¬στηκε ελαφρά και στην προσπάθειά του να τη βοηθήσει, τραυματίστηκε σοβαρά και ο Μπαντέκος. Προσπάθησε να αυτοκτονή¬σει αλλά τον εμπόδισε η Ευτυχία, ενώ ήδη είχαν αυτοκτονήσει ο επιτε¬λάρχης Στ. Μανίκας, ο ταγ¬ματάρχης «Μωριάς» και μερι¬κά άλλα στελέχη. Αιχμαλωτίστηκε μαζί με την έγκυο γυναίκα του, τις πρώτες μέρες του Αύγουστου του 1949. Με ισχυρή συνοδεία μεταφέρεται στην Καστοριά και από ‘κει στη Λάρισα.

Περνά βιαστικά από Στρατοδικείο, εκεί όπου στέκεται όρθιος και υπερασπίζεται με θάρρος τον αγώνα του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ και το Κόμμα του, το ΚΚΕ. Ο πρόεδρος του Στρατο¬δικείου πρότεινε τότε στην Ευτυ¬χία να αποκηρύξει τον άνδρα της, ώστε να «γλι¬τώσει», δεδομένου ότι ήταν τριών μηνών έγκυος. Εκεί η Ευτυχία δίνει μια αποστομωτική απάντηση τέτοια που μόνον ήρωες μπορούν να δώσουν : «Με τον άνδρα μου, μαζί στη ζωή, μαζί στον αγώνα για την προ¬κοπή του Λαού, μαζί και στο θάνατο. Με αυτό που με προτείνετε, δεν ενδιαφέρεστε για τη ζωή μου αλλά θέλετε να χτυπήσετε τον Mπαντέκο. Δε θα σας κάνω το χατίρι. Γνωρίζετε ότι τίποτα από όσα με κατηγορείτε δεν έχω κάνει και ότι οι μάρτυρες κατηγορίας λένε ψέματα. Στο χέρι σας είναι, εσείς θα αποφασί¬σετε και όχι εγώ, γιατί αν ζή¬σω με τον τρόπο που προτείνετε, τι θα λέγω στο παιδί μου για τον πατέρα του όταν μεγαλώσει;».

Στο άκουσμα της ποινής, 17 φορές εις θάνατον, ο Μπαντέκος αφήνει τους πάντες άφωνους όταν απευθυνόμενος στον σύντροφό του ταγματάρχη του ΔΣΕ, και ανιψιό του τότε αρχηγού της Χωροφυλακής, Γιώργο Παπαδημητρίου (Βύρων) λέει : «Ε ωρέ Βύρων, ταξίαρχος εγώ μόνο 17 φορές σε θάνατο, ταγματάρχης εσύ 31 φορές».

Εκτελέστηκε στις 12 Αυγούστου του 1949 μαζί με γυναίκα του, κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου. Μπροστά στα λίγα δευτερόλεπτα δισταγμού του εκτελεστικού αποσπάσματος που ακολούθησαν το παράγγελμα «πυρ», τα τελευταία λόγια του Μπαντέκου ήταν: «Bαράτε βρε, μη φοβάστε!».

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Θανάσης Βίτκος, Πρόεδρος ΠΕΑΕΑ Ελασσόνας
 ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ στην εφημερίδα «Η ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ», φύλλο 111- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009

Read more...

Η Τσαριτσάνη από περιγραφές άγγλων περιηγητών του 19ου αιώνα

Ζούμε αναμφισβήτητα σε μια κοινωνία όπου η ανεκτικότητα του διαφορετικού, ως όρος συμβίωσης, επιβάλλεται εκ των ων ουκ άνευ. Ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση βρίσκει η άποψη, ότι για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τον άλλον. Η αυτεπίγνωση δεν έρχεται με την εσωστρέφεια και την ομφαλοσκόπηση παρά με την κατανόηση της ετερότητας που μας περιβάλλει. Ο εαυτός μας είναι ο μεγάλος άγνωστος, δεν μπορούμε από μόνοι μας να επιτύχουμε το ‘γνώθι σαυτόν’, τον μαθαίνουμε μέσα απ’ τις αντιδράσεις των άλλων στην συμπεριφορά μας. Όσο η μελέτη της ετερότητας είναι απαραίτητη για την ερμηνεία της σύγχρονης περιρρέουσας ατμόσφαιρας, άλλο τόσο ωφέλιμη αποβαίνει και για την ανάδειξη του ιστορικού πλαισίου μιας εποχής. Αυτή η σύζευξη συμπερασμάτων ψυχολογίας και ανθρωπολογίας συνιστά μια θεωρητική βάση, η οποία εφαρμόζεται σε επίπεδο συλλογικότητας, από παλιά, ως μέθοδος προσέγγισης φυλών, εθνοτήτων, κοινοτήτων.

Στα χρόνια ακόμη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κάμποσοι ευρωπαίοι περιηγητές, παρακινημένοι κατά το μάλλον από τις κυβερνήσεις τους ή από μια τάση εξωτισμού (επιθυμία να γνωρίσουν το άγνωστο σε τόπους ερεθιστικούς για τη φαντασία και την περιέργεια), η οποία λίγες φορές είχε να κάνει με καθαρά ανθρωπιστικά κίνητρα, συμπεριέλαβαν στα ημερολόγιά τους επισκέψεις στην Τσαριτσάνη, εκδίδοντας κατόπιν τις ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις. Τα κείμενά τους για την περιοχή μας και τους κατοίκους της τον 19ο συνιστούν αφενός μια διαφορετική οπτική του παρελθόντος μας, μια ξένη ματιά, αποστασιοποιημένη από την εμπάθεια ενός ιθαγενούς, αποτυπώνουν αφετέρου εν πολλοίς τον ευρωπαϊκό τρόπο αντίληψης της κατάστασης στον κυριαρχούμενο ελληνικό χώρο, εξηγώντας αρκετά για την μετέπειτα αντιμετώπισή μας από τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Ο Γ. Αδάμου στο βιβλίο Η Τσαριτσάνη παραθέτει λίστα ευρωπαίων περιηγητών καθώς και αποσπάσματα από καταγραφές τους, προερχόμενες είτε από αυτοψία της περιοχής είτε από συγκέντρωση έμμεσων πληροφοριών γι’ αυτήν. Σε πρόσφατη ιστορικο-λαογραφική εργασία μου για το λοιμό του 1813, οι παραπάνω καταγραφές, εμπλουτισμένες σε περιεχόμενο και τεκμηρίωση από το 4τομο έργο του Κυριάκου Σιμόπουλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα και τις κατά καιρούς μεταφράσεις περιηγητικών έργων στο Θεσσαλικό Ημερολόγιο του Κώστα Σπανού, αποτέλεσαν πολύτιμη πηγή στοιχείων για την κατάσταση της κωμόπολής μας πριν και μετά το ξέσπασμα της επιδημίας. Εν τούτοις αξίζει μια πιο ενδελεχή μονογραφία το φαινόμενο του περιηγητισμού στην Τσαριτσάνη (1) και προς αυτή την κατεύθυνση φιλοδοξεί να συμβάλει το παρόν άρθρο, στο οποίο θα περιοριστώ σε ορισμένες παρατηρήσεις πάνω στις σχετικές ταξιδιωτικές αναφορές του 19ου αιώνα :

Ο άγγλος William Martin Leake (14.1.1777-6.1.1860) πήρε άριστη ελληνική κλασική μόρφωση στην πατρίδα του, γνώριζε την νεοελληνική, ήταν φιλάρχαιος, τοπογράφος και γεωγράφος αρχαιοτήτων. Σε νεαρή ηλικία έγινε αντισυνταγματάρχης πυροβολικού του αγγλικού στρατού. Έκανε δυο ταξίδια στην Ελλάδα, στα 1805-7 και 1808-10, εκτελώντας ειδική υπηρεσία της αγγλικής κυβέρνησης. Από τα έργα του (Έρευναι εν Ελλάδι, 1814, Τοπογραφία Αθηνών, 1821, Ιστορική περιγραφή της Ελληνικής Επανάστασης με κάποιες σημειώσεις για την παρούσα κατάσταση προβλημάτων στη χώρα, 1825, Ταξίδια εν Μωρέα, 1830, Ελληνικά νομίσματα, 1854, μας ενδιαφέρει το Travels in Northern Greece (Ταξίδια στη βόρεια Ελλάδα), 1835, 4τομο με 600 σελίδες/τόμο.

Στο πρώτο του ταξίδι βρέθηκε στην Τσαριτσάνη (9.12.1806) κατεβαίνοντας από το Λιβάδι. Ανεβάζει τον αριθμό των σπιτιών της σε 700-800 (διπλάσια της Ελασσόνας) και χαρακτηρίζει την πόλη ελληνική (η διοικητική της αυτονομία δεν επέτρεπε φρουρά και συνεπώς ύπαρξη τεμένους για τις θρησκευτικές της ανάγκες, με αποτέλεσμα να είναι ελάχιστες οι μουσουλμανικές οικογένειες). Αναφέρεται στη ‘σλαβωνική’ ετυμολογία του τοπωνυμίου της, στην παραγωγή και βαφή βαμβακερών και μεταξωτών υφασμάτων (Τσαριτσάνη και Τύρναβος παράγουν από 115 κ. νήμα ημερησίως), στο εξαγωγικό της εμπόριο με τη Γερμανία, ενώ αποδίδει τα σημάδια της παρακμής στις συνέπειες της διοίκησης του Αλή πασά. Σημειωτέον ότι κατά το χρόνο επίσκεψης του Leake, σχολάρχης των εκπαιδευτηρίων Τσαριτσάνης (1805-7) ήταν ο Κωνσταντίνος Οικονόμος.

Στο δεύτερο πέρασμά του από την περιοχή, στις 3 Δεκ. 1809, αυτή τη φορά με κατεύθυνση από Λάρισα προς Τύρναβο, ο Leake δεν πέρασε απ’ την Τσαριτσάνη, σημειώνει όμως δύο ενδιαφέροντα στοιχεία :α) «η Τζαρίτζενα είναι η θεσσαλική πόλη με την μεγαλύτερη ακμή μετά τα Αμπελάκια», κάτι που σημαίνει ότι στην ενδιάμεση τριετία 1806-9 οι ρυθμοί ανάπτυξής της υπερκέρασαν την εφάμιλλη τυρναβίτικη ανάπτυξη, β) οι δημογέροντες της Τσαριτσάνης κατάφεραν, με χρηματισμό του Αλή πασά, να αποσπάσουν διαταγή του, η οποία απαγόρευε την φιλοξενία θεαμάτων με παιδιά-χορευτές στην πόλη. Η μουσουλμανική ηδυπάθεια γενίτσαρων, Τούρκων και Αλβανών για τέτοιου είδους διασκεδάσεις είχε φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τόσο τους Τσαριτσανιώτες, οι οποίοι κινδύνευαν από τις παρεκτροπές των αχαλιναγώγητων μεθυσμένων, όσο και τα ίδια τα παιδιά. Με την επιβολή της απαγόρευσης οι ομάδες των ‘διασκεδαστών’ αναγκάστηκαν να καταφεύγουν συχνότερα στον Τύρναβο, γεγονός που προκάλεσε την αγανάκτηση των ελλήνων κατοίκων του.

Σχεδόν 24 χρόνια μετά το πέρασμα του Leake, ένας άλλος συμπατριώτης του εμφανίστηκε στα μέρη μας, ο David Urquhart (1805-1877). Μορφωμένος κι αυτός σε Αγγλία και Ευρώπη, έφθασε στην Ελλάδα στις αρχές του 1827. Πολέμησε ως αξιωματικός του ναυτικού και τραυματίστηκε στις επιχειρήσεις της Χίου, ενώ ο αδελφός του Charles σκοτώθηκε (Μάρτιο του 1828) στις επιχειρήσεις της Γραμπούσας. Τις εντυπώσεις των περιηγήσεών του εξέδωσε στο δίτομο έργο του Το Πνεύμα της Ανατολής, 1839, μέσα στο οποίο υπάρχει η πλέον εκτενής –σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες άλλες– αναφορά για τον τόπο μας. Σε αντίθεση με τον προπορευθέντα ‘συνάδελφό ‘ του, ο οποίος στα ταξίδια του συνοδευόταν από τούρκο καβάση (σωματοφύλακα) και επιδείκνυε στους προεστούς των πολισμάτων που επισκεπτόταν μπουγιουρντί του Αλή πασά, ο Urquhart σκεφτόταν αλλιώς. Προτίμησε την κατά μόνας περιήγηση, χωρίς προκλητική ακολουθία, ώστε να μη γίνει στόχος των ληστών που ενδημούσαν στα περάσματα (δερβένια) και ήταν ο φόβος και τρόμος κάθε ταξιδιώτη. Τελικά, στην εξόρμησή του για να γνωρίσει τους ορεσίβιους του Ολύμπου, τέλη Ιουλίου 1830, δεν απέφυγε τη συνοδεία ενός άνδρα μεγαλωμένου και εκπαιδευμένου στην Τσαριτσάνη αλλά ξενιτεμένου επί 12ετία στη Λάρισα (με τους 30 μιναρέδες), πόλη απ’ την οποία έγινε η αναχώρησή τους.

Το περιγραφόμενο τοπίο, μπαίνοντας στη Τσαριτσάνη από τα υψώματα της Μελούνας, ξεγελά αρχικά τους επισκέπτες «Λεύκες, μουριές και αμπέλια είναι σκορπισμένα ολόγυρα…ένα είδος μουριάς, από την Τίρνα της Βουλγαρίας, βρίσκεται δεξιά μας…Οι στέγες ξεφυτρώνουν η μία πάνω από την άλλη και με τις φυλλωσιές, που μπερδεύονται ανάμεσά τους, δίνουν στο τοπίο έναν αέρα αρχοντιάς. Περάσαμε ανάμεσα από αμπέλια πνιγμένα στα αγριόχορτα και ανάμεσα από πλούσιες φυτείες με μουριές, τις οποίες μόλις πριν 20 μέρες πρέπει να είχαν κλαδέψει…μου φάνηκε πως αυτή [η πόλη] είχε ξεφύγει από την εικόνα της ερήμωσης, την οποία τώρα τελευταία έβλεπα συνήθως», στη συνέχεια όμως διαγράφεται εντελώς διαφορετικό απ’ αυτό που συνάντησε ο Leake. Τα πάντα φανερώνουν μιζέρια και εγκατάλειψη, ώστε ακόμη και ο συνοδός τού Urquhart δυσκολεύεται ν’ αναγνωρίσει την προ 12ετίας πατρίδα του : εξαφανισμένες κατοικίες, κατεστραμμένα αρχοντικά, ερειπωμένα σπίτια, απώλειες νέων ανθρώπων εξαιτίας του λοιμού και των συνεχών λεηλασιών από επιδρομές Αρβανιτών.

Ο περιηγητής συναντήθηκε με δύο πρόσωπα της Τσαριτσάνης : έναν λογιώτατο, δάσκαλο του συνοδού του (η ταυτότητά του παραμένει άγνωστη), και έναν ιδιόμορφο δημογέροντα-φιλόσοφο, τον οποίο ο άγγλος επισκέπτης αποκαλεί «Διογένη» (ο Αρ. Σταυρόπουλος εικάζει ότι πρόκειται είτε για τον Άρχοντα Λογοθέτη Ιωάννη Στατήρη είτε για τον προύχοντα Χατζη Κυρίτζη Χατζη Στάικο). Ο τελευταίος εντυπωσίασε τον Urquhart με τις απόψεις του και την αξιοπρεπέστατη στάση του παρά την αθλιότητα που κυριαρχούσε γύρω του, ενώ προσφέρθηκε και να συνοδεύσει τον ξένο επισκέπτη στον Όλυμπο. Ο ενθουσιασμός του «Διογένη» καθ’ όλη την πορεία προς το βουνό των θεών (απαγγελία Ομήρου, τραγούδισμα επαναστατικών τραγουδιών), οι σκληρές επικρίσεις για συμπατριώτες του που συναντούσε (γίνονταν σιωπηρά αποδεκτές), αποκάλυψαν στον περιηγητή, πίσω απ’ τον φαινομενικό ξεπεσμό, μια άλλη πτυχή του ελληνισμού· αυτή που δεν επαιτεί ούτε μεμψιμοιρεί, αυτή που αντιστέκεται στη φθορά και την υποτέλεια.

Ανάμεσα στα θέματα που κουβέντιασε ο Urquhart με τους δύο Τσαριτσανιώτες ήταν και ο απόηχος του περάσματος του συνταγματάρχη Leake, ο οποίος στην Αγγλία θεωρούνταν αυθεντία πάνω σε ζητήματα που αφορούσαν την Ελλάδα. Τότε βρήκε την ευκαιρία ο «Διογένης» να εκφράσει την οργή του για τον σκαιό και προσβλητικό τρόπο του άγγλου αξιωματούχου στα 1806 : ήρθε με σωματοφύλακα, θεώρησε υποτελείς τού Αλή τους Τσαριτσανιώτες και προχώρησε σε μια σειρά ερωτήσεων, χωρίς καν να γνωριστεί και να εξοικειωθεί μαζί τους με βάση το ελληνικό εθιμοτυπικό. Τόσο άσχημη εντύπωση σχημάτισε ο τσαριτσανιώτης λόγιος, ώστε τοποθέτησε στην είσοδο των Τεμπών, μετά το πέρασμα του Leake, επιγραφή, ως εκδήλωση αγανάκτησης για τον βόρειο επισκέπτη. Ο Urquhart την παραθέτει αυτούσια(;), σε αρχαιοπρεπή γλώσσα, καταλήγοντας σε μια πολύ σημαντική διαπίστωση για όσους προσπαθούν να αποκομίσουν οφέλη από τους άλλους, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητές τους : «Μια ελαφριά απόκλιση από τις συνήθειες και την ‘ετικέτα’ του τόπου, μπορεί να ζημιώσει έναν ξένο περισσότερο απ’ όσο μια έκφραση οποιασδήποτε αντίληψης, οσοδήποτε προσβλητική κι αν είναι…Καταχώρησα αυτή την ασυγκράτητα εκφραστική εκδήλωση [την επιγραφή], σαν ένα αξιοσημείωτο και ιδιόμορφο παράδειγμα αυτής της ευαισθησίας, που ακόμη και για έναν άνθρωπο που διατρέχει για χρόνια την Ανατολή [Leake] μπορεί να μη γίνει αντιληπτή· έτσι μπορεί να μένει σε παρόμοια άγνοια των αιτίων για ό,τι βλέπει, των πραγμάτων που βλέπει, των αντιδράσεων που προκαλεί ή των αποτελεσμάτων που ήταν η αιτία τους».

(1) Παράδειγμα σχετικής εργασίας πάνω στο θέμα έδωσε ο Αριστοτέλης Σταυρόπουλος, «Ένα άγνωστο επεισόδιο και μια ελληνική μαρτυρία για το πέρασμα του Leake από την Τσαριτσάνη της Θεσσαλίας», Μνήμων, 8(1980-2).

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: Αναγνώστης Ευαγγ. Παπακυπαρίσσης
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημερίδα "ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗ", φύλλο 115- ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2010

Read more...

ΦΟΡΟΥΜ

Η σελίδα αυτή μπορεί να γίνει τόπος ανταλλαγής απόψεων για τους Απανταχού Τσαριτσανιώτες και φίλους της Τσαριτσάνης και του Συλλόγου. Πατώντας στην δημοσίευση σχολίου, μπορεί ο καθένας να δημοσιεύσει οτιδήποτε θέλει, κάθε όμως σχόλιο θα είναι ορατό μετά από έγκριση από την Διαχειριστική Ομάδα του ιστολογίου.

Θυμίζουμε πως το e-mail του Συλλόγου είναι mstsaritsanis@yahoo.gr , στο οποίο επίσης μπορείτε να αποστέλλετε τα μηνύματα ή σχόλια ή τις απόψεις σας.

Read more...

ΦΥΛΛΟ 9

Read more...

ΦΥΛΛΟ 8

Read more...

ΦΥΛΛΟ 7

Read more...

ΦΥΛΛΟ 6

>> 24.3.10

Read more...

ΦΥΛΛΟ 5

Read more...

ΦΥΛΛΟ 4

>> 19.3.10

Read more...

ΦΥΛΛΟ 3

Read more...

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

Powered By Blogger

  © Blogger templates Palm by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP